Vào ngày 11 tháng 12, một bộ phim mang lại cảm giác quen thuộc một cách kỳ lạ sẽ có sẵn để bạn xem trực tuyến. Do nhà làm phim hành động ngoại hạng Michael Bay sản xuất và STX Entertainment phát hành, Songbird là một viễn cảnh hậu tận thế-đến-cùng-cực về một thế giới bị một đại dịch độc hại có tên COVID-23 (một dạng đột biến của một chủng virus quen thuộc hơn) nuốt chửng.

Có nhiều điều để liên tưởng đến trong câu chuyện: Người ta đóng cửa ở trong nhà hàng trăm ngày và nghi ngờ những tiếng ho của hàng xóm. Tuy nhiên, đây là một phim của Michael Bay, đương nhiên kịch tính được cường điệu một chút. Các đơn vị quân sự trang bị súng máy tuần tra những đường phố hoang vắng của Los Angeles. Trong một cảnh, lính nhắm pháo vào một người đàn ông đang khuỵu xuống, hét lên: “Tôi miễn dịch! Tôi miễn dịch!”

Songbird đã được thực hiện gần như chỉ qua đêm vào tháng 3, khi ý tưởng về một bộ phim lấy cảm hứng từ COVID-19 dường như là một điều thú vị và đúng lúc. Tám tháng sau, khi các quốc gia trên thế giới vỡ trận với một đợt giãn cách mới để đối phó với sự gia tăng ca nhiễm Covid-19 trong mùa đông đã được dự báo từ lâu: có lẽ sẽ không nhiều. Dù quay cuồng trắng trợn kiểu Hollywood, có cảm giác Songbird, sẽ có sẵn để cho thuê trên các hạ tầng video theo yêu cầu cao cấp, tai ngơ mắt điếc trước số ca tử vong vì COVID-19 được đánh dấu mỗi ngày, chưa kể là xem chuyện đó lúc này chẳng hay ho gì.

Trong Songbird, Sở Vệ sinh Dịch tễ tham nhũng bắt bất cứ ai bị bệnh và tống họ vào Vùng-Q nguy hiểm

Thật vậy, vì COVID-19 đã trở thành bình thường mới trái ngược với thứ mà thoạt đầu có vẻ như rất đáng sợ, gián đoạn ngắn hạn trong cuộc sống hằng ngày, các loại phim và chương trình truyền hình mà Hollywood đang làm — hoặc dự định làm — trải qua một sự thay đổi mạnh mẽ. Ngày nay hiếm có cơ hội nào như Songbird được bật đèn xanh. Thay vào đó, những bộ phim quen thuộc, làm dễ chịu như Coming to America 2 đang được gấp rút phát hành để đáp ứng nhu cầu giải trí thoát ly thực tế. (Hồi tháng 10, bộ phim đó đã được Paramount bán cho Amazon Studios để ra mắt trên Prime Video vào tháng 3 năm 2021.

Ngoài thay đổi về tông điệu, quy mô sản xuất — ít nhất là những dự án đã có thể đi vào sản xuất — cũng thay đổi. Những bộ phim có thể được thực hiện với đoàn làm phim nhỏ hơn và địa điểm tối thiểu sẽ thuận lợi hơn, cũng như các xuất phẩm có thể dễ dàng chịu được mức tăng ngân sách từ 20% đến 30% do bảo hiểm COVID-19 và chi phí xét nghiệm. Cái gọi là gói (phim có biên kịch, đạo diễn và tài năng đi kèm) cũng được đánh giá cao hơn bình thường.

Một đại diện tài năng cho biết: “Về lý thuyết thì phải có cảm giác giống như một bộ phim, để khi mọi thứ trở lại và hoạt động, các hãng phim có thể nói, ‘Làm đi.’”

Những bộ phim quen thuộc, làm dễ chịu như Coming to America 2 (ảnh trên) đang được gấp rút phát hành để đáp ứng nhu cầu giải trí thoát ly thực tế

Tất cả những điều này sẽ lọc khán giả và những gì họ sẽ xem vào năm 2021 trở đi, cũng như họ sẽ xem nội dung đó ở đâu. Với rất nhiều rạp chiếu phim bị đóng cửa trên khắp thế giới do đại dịch, các hãng phim Hollywood ngày càng chuyển nhiều phim phát hành rạp theo kế hoạch của họ sang phát trực tuyến. Đáng chú ý nhất, WarnerMedia đã thông báo họ sẽ phát hành toàn bộ dàn phim dự kiến ​​năm 2021 — một đội hình gồm 17 phim bao gồm các bom tấn như Dune và Ma trận 4 — trên HBO Max cùng với đồng thời chiếu ở những rạp nào có thể chiếu.

Vậy chính xác thì năm 2021 sẽ như thế nào đối với khán giả? Dựa trên các cuộc trò chuyện với nửa tá đại diện tài năng và nhà sản xuất, đây là những điều rút ra được lớn nhất:

Phát trực tuyến đang hồi sinh phim 15 triệu đôla

Cho dù đó là phim chính kịch, ly kỳ hay hài, xu hướng phát trực tuyến chỉ càng tăng lên trong thời gian đại dịch, một sự thay đổi được khuếch đại nhất qua công bố của WarnerMedia. Công ty đã đưa ra quyết định táo bạo khi phát hành Wonder Woman 1984, một trong những bản phát hành lớn nhất trong năm, trên HBO Max vào ngày Giáng sinh, cùng lúc với một bản chiếu rạp.

WB quyết định táo bạo khi phát hành Wonder Woman 1984 (trái), một trong những bản phát hành lớn nhất trong năm, trên HBO Max vào ngày Giáng sinh, cùng lúc với một bản chiếu rạp, và cũng sẽ làm cùng cách thức đó với toàn bộ dàn phim 2021, kể cả bom tấn Dune (phải)

Nhưng khi COVID-19 tiếp tục phát triển, các hãng phim không chỉ tìm kiếm những dịch vụ phát trực tuyến cho những bộ phim đã có sẵn mà còn hướng đến những phim mà họ mới bắt đầu làm. Với lợi nhuận cuối cùng của họ bị mất sạch trong năm nay do mất doanh thu phòng vé, các hãng phim trở nên ngại rủi ro hơn bao giờ hết. Họ có thể đặt cược vào các phim chuỗi lớn dựa trên sở hữu trí tuệ mà một ngày nào đó sẽ nhìn thấy ánh sáng; không ai theo dõi sát việc phát triển vaccine hơn các giám đốc điều hành hãng phim Hollywood. Nhưng họ thận trọng hơn với những bộ phim kinh phí vừa mà thành công không được đảm bảo bởi doanh số bán đồ chơi và vật phẩm ăn theo. Nỗi lo lắng này trùng hợp với bối cảnh ngổn ngang các dịch vụ phát trực tuyến mới như HBO Max, Peacock và Apple TV Plus đang cần nội dung, tạo ra thắt nút mới cho sinh quyển Hollywood.

Một đại diện nói anh ta đã có cuộc trò chuyện với các hãng phim “họ bảo chúng tôi rằng những xuất phẩm trị giá 10 đến 15 triệu đôla này, nếu chúng có thể đóng trọn gói đạo diễn và ngôi sao của chúng tôi, họ sẽ đưa nó đến Netflix hoặc Apple xem người ta có mua không. Có thể họ đồng bỏ vốn, có thể họ bỏ vốn hoàn toàn. Nhưng dù bằng cách nào thì đó cũng là một sự chuyển dịch lớn.”

Những dịch vụ phát trực tuyến độc lập đột nhiên trở thành giá đỡ COVID-19 lớn nhất cho Hollywood dựa vào

Một nguồn tin khác lặp lại: “Có một số hãng phim đang cố gắng chủ động ghép các gói lại với nhau và đưa chúng đến Netflix.”

Xu hướng này có thể không lâu dài nhưng dù sao cũng đại diện cho một trật tự mới triệt để — một trật tự trong đó các hãng phim trở thành nhà sản xuất chứ không phải nhà phân phối — còn những dịch vụ phát trực tuyến độc lập (như Netflix và Amazon) theo truyền thống được các hãng phim coi là ở đâu đó giữa kẻ thù không đội trời chung có mặt trên đời để ăn cắp bữa trưa của các hãng phim và một hạ tầng phân phối hữu ích để bòn cho thỏa thích phí nhượng quyền sinh lợi.

Giờ đây, họ đột nhiên trở thành giá đỡ COVID-19 lớn nhất cho Hollywood dựa vào.

Những phim bộ truyền hình hậu tận thế “đáng-cày”

Vào tháng 11, có thông báo rằng Judd Apatow đang sản xuất một phim hài về COVID-19 cho Netflix. Trong phim do anh viết kịch bản, đạo diễn và sản xuất, một nhóm diễn viên bị kẹt trong bong bóng cách ly tại một khách sạn khi đang quay phim thời đại dịch.

This Is Really the End là tựa phim hài về COVID-19 của Judd Apatow (ảnh) làm cho Netflix

Mặc dù vậy, cảm giác ở Hollywood xem dự án này là ngoại lệ chứ không phải quy luật — một thứ đang được làm vì “đó là Judd Apatow,” như có người đã nói.

Vả lại, đó là phim hài.

Tuy nhiên, nhìn chung, người mua đang tránh xa những nội dung phản ánh quá sát thực trạng thế giới hiện tại vì sợ rằng khán giả đang khao khát giải trí nào cho phép họ xao lãng và rũ bỏ thựctại của họ. Roger Green, đối tác và là trưởng bộ phận phim ảnh của William Morris Endeavour nói, “Người ta đang tránh xa những thứ cực kỳ tối tăm. Bất cứ điều gì về một tương lai hậu tận thế, hậu đại dịch đều có ít lực hút hơn. Nhưng thể loại kinh dị vẫn ổn. Và phim nghiêm túc, do đạ diễn tác gia thực hiện vẫn đang được làm. Không nhất thiết phải là phim hài lạc quan. Nhưng chất liệu thực tế, tối tăm, buồn bã không phải là thứ mà người mua nghĩ rằng mọi người muốn tiêu thụ lúc này.”

Một đại diện khác giải thích theo cách này: “Chủ đề chung của những gì mọi người đang tìm kiếm là thứ tối tăm hơn, tận thế hơn — quên đi. Không ai muốn hết. Diễn viên không muốn đóng. Chúng ta đang sống như thế rồi còn gì.”

The Handmaid’s Tale là một mặt hàng quen thuộc dựa trên một cuốn tiểu thuyết bán chạy

Cái gì đó như The Handmaid’s Tale có thể sẽ phù hợp với xu hướng này; tức là, một mặt hàng quen thuộc dựa trên một cuốn tiểu thuyết bán chạy. “Có một sự cao cấp đáng kinh ngạc đối với IP nổi tiếng có sẵn khán giả, vì vậy tôi không nghĩ rằng những loại chương trình đó sẽ giảm đi,” Alexis Garcia, EVP của Film Group tại Endeavour Content cho biết. “IP nổi tiếng giúp tạo sự khác biệt và thu hút các nhà làm phim và ngôi sao cao cấp. Còn một câu chuyện nguyên tác với các nhân vật vô danh và tông điệu hoặc chủ đề đó — sẽ khó bán hơn.”

Những người khác chỉ ra rằng người mang khẩu trang không thích thấy khẩu trang trong kể chuyện bằng hình ảnh và có cảm giác đại dịch là một “đốm sáng trong dòng thời gian” và vì vậy không phải là một chủ đề sinh động. Tuy nhiên, tính chất phù du (hy vọng vậy) của nó cũng có nghĩa là khi thời gian trôi qua, con người sẽ trở nên ít nhạy cảm với đại dịch hơn, khiến đại dịch sẽ trở nên hấp dẫn hơn trên phim và chương trình truyền hình.

Một người trong ngành khác cho biết: “Tôi sẽ nói với hễ có chấn thương thế hệ hoặc thậm chí toàn cầu, con người đều muốn có một chút thời gian để xử lý. Không có cả đàn cả lũ phim về Thế chiến hai ngay sau Thế chiến hai. Cần có thời gian. Không có cả tấn sách nào về bệnh dịch tả ngay cả sau khi thế giới đã xảy ra đại dịch đó. Tôi không nghĩ ngay bây giờ lại có ai muốn xem một bộ phim COVID, nhưng tôi nghĩ chúng ta sẽ thấy nhiều câu chuyện về COVID hơn nữa, một khi xã hội đã có chút thời gian để vượt qua nó.”

Trên trường quay Pinewood Studios ở London, nơi làm phim Jurassic World: Dominion

Dàn diễn viên lớn không còn nữa

Quy mô sản xuất cũng bị ảnh hưởng bởi COVID-19. Mặc dù bom tấn kinh phí lớn vẫn đang được thực hiện (xét cho cùng thì chúng vẫn là máu của các hãng phim), nhưng trên thị trường cái mà người ta gọi là “phim thân thiện với COVID” đang gia tăng. Có nghĩa là các dự án có số lượng diễn viên và địa điểm hạn chế có thể được quay với rủi ro thấp nhất có thể.

Ví dụ lớn nhất là các bộ phim do Bazelevs Studio thực hiện, công ty sản xuất của nhà làm phim người Nga Timur Bekmambetov đã đi tiên phong trong thể loại phim gọi là Screenlife. Công ty đứng sau các phim Screenlife như Unfriended và Searching, cả hai đều là những câu chuyện kể được trình chiếu trên màn hình máy vi tính và điện thoại di động, cắt giảm đáng kể quy mô và chi phí sản xuất. Phim về cuộc sống trên màn ảnh được quay bằng GoPros hoặc thậm chí quay bằng điện thoại di động và có ít diễn viên. Phong cách này đặc biệt có lợi với COVID-19; không ngạc nhiên khi vào tháng 6, Universal đã ký một hợp đồng năm phim với Bazelevs Studio.

Universal ký hợp đồng năm phim với Screenlife Movies của nhà sản xuất Unfriended Timur Bekmambetov

Một nhân tố bất ngờ khác cho việc ra quyết định về những gì được thực hiện bây giờ là chi phí bảo hiểm trong thời kỳ đại dịch — một con số có thể làm tăng ngân sách của dự án lên tới 30%. “Một điều phổ biến mà tôi đang nghe là, nếu chủ tịch của một hãng phim xem xét một dự án và nói, ‘Được, đó là bộ phim chúng tôi muốn làm. Tôi thích ngôi sao, tôi thích đạo diễn. Nhưng chúng ta có muốn phải chi thêm 20% do COVID hay chúng ta chỉ muốn gác một năm chờ đến khi chúng ta không phải chi thêm số tiền đó?'” Green nói.

Ít ra là, các hãng phim có quyền lựa chọn. Các xuất phẩm độc lập không có khả năng hoặc nguồn lực để tự bảo hiểm, như các hãng phim và công ty lớn như Netflix, không những không thể trả thêm chi phí mà trong nhiều trường hợp, các công ty bảo hiểm không cung cấp bảo hiểm. Nếu không có bảo hiểm, nhiều nhà sản xuất không thể nhận được bảo hiểm hoàn tất hợp đồng, hoặc bảo lãnh, mà các ngân hàng đòi hỏi mới cho vay tiền để sản xuất.

Kết quả là số lượng phim và chương trình truyền hình độc lập được thực hiện tại thời điểm này đã giảm đáng kể. Đặt cược an toàn rằng các xuất phẩm độc lập sẽ lại tăng lên khi dập tàn đại dịch, cũng như tình thế tiến thoái lưỡng nan về bảo hiểm COVID-19 sẽ qua đi và chất liệu đen tối hơn sẽ được đưa trở vào xuất phẩm.

Tuy nhiên, điều còn chưa rõ ràng là việc phân phối nội dung giải trí sẽ bị ảnh hưởng như thế nào về lâu dài. Dù khán giả quay lại xem trong thế giới hậu đại dịch, họ sẽ xem ở đâu? Với việc các công ty như WarnerMedia thay đổi mạnh mẽ kỳ vọng của chúng ta về những gì chúng ta có thể xem lần đầu trong sự thoải mái ở phòng khách nhà mình, liệu có ai muốn quay lại rạp chiếu phim ngay cả khi đã an toàn không?

“Rất có thể mọi người sẽ quyết định rằng, bạn biết đấy, họ đã có một trải nghiệm tuyệt vời khi xem Palm Springs (trên Hulu) và xem The Queen’s Gambit (trên Netflix) và rằng nội dung giải trí tại nhà đã được nâng cấp khiến họ không thấy cần phải đi xem rạp,” Alex Rincon, một đại diện tại United Talent Agency, nói. “Theo quan điểm của tôi, đó là câu hỏi lớn hơn mà mọi người sẽ phải trả lời. Mới nói, cá nhân tôi lạc quan rằng mọi người sẽ quay lại rạp chiếu phim ngay khi họ cảm thấy an toàn.”