“Tôi đã lên kế hoạch cho một khoảng nghỉ giữa chừng, nhưng thực tế phim không phải vậy,” đạo diễn nói.

Vì thế, khi nhà sản xuất ngôi sao Mark Ruffalo mang đến cho anh cuốn tiểu thuyết dài 900 trang I Know This Much is True của Wally Lamb, Cianfrance biết không bao giờ có thể làm thành một phim lẻ. “Không có cách nào câu chuyện này hoặc các nhân vật này sẽ hiện diện trong rạp chiếu phim trừ khi tôi làm ba bộ phim,” anh nói. “Thị trường không có chỗ cho chuyện đó trừ khi là một vũ trụ có thể làm thành phim chuỗi.”

Mark Ruffalo trong I Know This Much is True

Nhưng để mang đến cho truyền hình câu chuyện kéo dài nhiều thập kỷ về hai anh em có vấn đề — một người đau khổ vì mất con, người kia mắc chứng tâm thần phân liệt hoang tưởng — cách duy nhất Cianfrance có thể nghĩ đến là thực hiện với sự tự do sáng tạo như khi anh là đạo diễn phim. “Tôi không nghĩ mình sẽ trở thành một đạo diễn làm thuê giỏi,” Cianfrance nói. “HBO ủng hộ điều đó. Quy trình của tôi hoàn toàn không thay đổi giữa làm phim và làm truyền hình. Tôi chỉ làm việc với các tuyến truyện lớn hơn và nhiều hơn.”

Cianfrance, 46 tuổi, đã quay phim truyền hình dài sáu tập trên gần 2 triệu thước phim 35mm trong 116 ngày, với một đội ngũ do anh lựa chọn. Mặc dù anh nói HBO không ngại đề ra phạm vi, đôi khi phản pháo và thách thức các quyết định của anh, dự án mang cảm giác tự do một cách đáng ngạc nhiên. “Mỗi lần làm một bộ phim, tôi tham gia biên tập và thực sự phải gỡ bỏ các tầng lớp. Đặc biệt, bộ phim cuối cùng của tôi [The Light Between Oceans], khi làm hồi thứ ba, tôi phải bắt đầu lật trang nhanh để đến hồi kết đến mức bản cắt phim của tôi mới chỉ nói sơ về cốt truyện,” Cianfrance nói. “Một điều mà tôi thực sự yêu thích khi làm truyền hình là có thể ở lại với các nhân vật và ở lại trong những khoảnh khắc lâu hơn tôi thường có thể được làm.”

Morten Tyldum đã sử dụng một nhà quay phim duy nhất trong suốt bộ phim truyền hình Defending Jacob dài tám tập, cho phép ông thiết lập ngôn ngữ hình ảnh ngột ngạt suốt toàn bộ phim, xoay quanh một cặp vợ chồng (Chris Evans và Michelle Dockery) đối mặt với khả năng con trai họ (Jaeden Martell) là một kẻ giết người

Mong muốn được thực sự đi vào các nhân vật cũng đã lôi kéo đạo diễn của những phim như The Imitation Game năm 2014 và Passengers năm 2016 đến với phim truyền hình Defending Jacob trên Apple TV+. Như trong các phim điện ảnh của mình, Morten Tyldum đã sử dụng một nhà quay phim duy nhất trong suốt bộ phim dài tám tập, cho phép ông thiết lập ngôn ngữ hình ảnh ngột ngạt suốt toàn bộ phim, xoay quanh một cặp vợ chồng (Chris Evans và Michelle Dockery) đối mặt với khả năng con trai họ (Jaeden Martell) là một kẻ giết người. “Tôi cảm thấy bạn thực sự có thể bị buộc phải sống trong cơn ác mộng đó với gia đình này,” đạo diễn nói.

Nhưng cố gắng để đạt được một cảm giác xinê ở quy mô gấp bốn lần một bộ phim trong lượng nhỏ thời gian đi kèm với rất nhiều quyết định nhanh chóng. Khác biệt lớn nhất giữa loại hình truyền thông ông đã quen thuộc và nhãn hiệu Apple TV+, trong trường hợp này, là Tyldum, 52 tuổi, không phải là người đưa ra tất cả các quyết định. “Trong truyền hình, có một người chủ trì bộ phim. Đó là chuyện mới mẻ cần lèo lái,” anh nói. “Tôi có thể thấy là, nếu mối quan hệ đó không suôn sẻ và hai người có quan điểm trái ngược, thì sẽ là ác mộng.”

Đạo diễn Morten Tyldum và nữ diễn viên Michelle Dockery của Defending Jacob phát biểu trên sân khấu trong sự kiện ra mắt bộ phim trên Apple TV+ hồi tháng 1/2020 ở Pasadena, California

May mắn thay, lần hợp tác của Tyldum với biên kịch Mark Bomback không như thế. Tyldum nói, “Tôi không đủ lời khen ngợi chuyện làm việc cùng nhau và có người để tranh cãi thì tuyệt vời như thế nào. Khi thực sự trôi chảy, thật là hay vì có người thực sự hiểu bạn và bạn có thể thảo luận mọi thứ. Điều khó nhất đối với mọi đạo diễn là bạn cực kỳ tập trung vào những gì thực sự diễn ra, trên trường quay, nhưng khi bạn quay tám giờ phim, có hàng trăm thứ cần phải xem xét. Thật tuyệt khi có ai giúp bạn gánh một phần gánh nặng đó.”

Cuối cùng, trải nghiệm căng thẳng nhưng thỏa mãn khiến Tyldum tin rằng nhiều đạo diễn điện ảnh sẽ bị định dạng phim truyền hình ngắn tập quyến rũ. “Có cảm giác như lãnh thổ chưa được khai phá,” đạo diễn người Na Uy này nói. “Không thực sự giống truyền hình nhiều tập, ở đó bạn có đoàn làm phim và đạo diễn luân phiên. Và đồng thời, cũng không thực sự giống một phim điện ảnh.”

Đạo diễn Ireland Lenny Abrahamson nhanh chóng thừa nhận rằng hồi trước, truyền hình sẽ không xuất hiện trong tâm trí ông. “Giống như nhiều người, tôi sẽ nghĩ, ‘Không, tôi là một đạo diễn điện ảnh,’” ông nói. “Có cảm giác truyền hình là em gái của điện ảnh. Tôi nghĩ rằng đã không còn vậy nữa.” Hơn thế, đạo diễn phim Room năm 2015 nói, “Bạn có khoảng không gian này cho một số câu chuyện sống tốt hơn và không còn áp lực phải có phong cách chung chung, thu hút đám đông. Bạn được phép làm tác giả của mọi chuyện, và mọi thứ có thể thực sự độc đáo. Đó là nơi tuyệt vời để đến.”

Cảnh phim Normal People

Khi sản xuất và đạo diễn bộ phim chuyển thể từ tiểu thuyết Normal People năm 2018 của Sally Rooney, Abrahamson, 53 tuổi, đã nhận thức sâu sắc cơ hội kể chuyện mà truyền hình có thể trao cho anh, đặc biệt là khi nói về câu chuyện tình yêu này, có sự tham gia của Daisy Edgar-Jones và Paul Mescal. “Vẻ đẹp của Normal People nằm ở chi tiết và cận cảnh những gì xảy ra ở mức độ thân mật giữa hai nhân vật. Một phim điện ảnh sẽ đòi hỏi cách đối xử mang tính khái niệm cao hơn và một tuyến truyện bao trùm,” Abrahamson nói. “Điều đáng yêu về các tập phim chính kịch ngắn là nó chỉ cho phép bạn tạo ra cái gì thực sự đẹp và thỏa mãn rồi chuyển sang thứ khác trong tập tiếp theo.”

Abrahamson, phân chia nhiệm vụ đạo diễn bộ phim truyền hình Ireland với Hettie Macdonald, đánh giá cao “tác động nhẹ” của BBC và Hulu – một sự tương phản với những trải nghiệm làm truyền hình trước đây của ông. “Quy tắc là, ‘Hãy chuyển thể cuốn tiểu thuyết theo bất kỳ cách nào anh muốn,’” Abrahamson nói. “Tôi làm việc với đội ngũ mà tôi đã làm việc cùng trong tất cả các bộ phim của mình. Chúng tôi có cảm giác là một gia đình có thể nuôi dưỡng thứ này theo cách mà nó cần được nuôi dưỡng. Tôi không cảm thấy như mình đang chiến đấu trên hai mặt trận, điều đôi khi bạn cảm thấy trong bối cảnh lớn hơn ở hãng phim.”

Cảnh phim Devs

Alex Garland cũng có cùng cảm giác sở hữu tương tự, với bộ phim ly kỳ khoa học-giả tưởng dài tám tập Devs — theo chân các nhân viên một công ty công nghệ tân tiến vượt qua các rào cản về không gian và thời gian — là lần đầu anh dấn thân vào truyền hình. “Tôi đã có thể thực hiện bộ phim theo cách mà tôi muốn, vì vậy tôi cảm thấy rất tự do và thực sự cũng nhận được rất nhiều niềm vui,” đạo diễn người Anh nói, đã viết kịch bản và đạo diễn toàn bộ bộ phim FX chiếu trên Hulu.

Nhưng từ góc độ khối lượng công việc, dự án là một con thú khác hoàn toàn. “Devs đã được thực hiện trong hai năm, từ khi viết câu đầu tiên cho đến khi bàn giao bản cắt cuối cùng,” Garland, 49 tuổi, nói. “Đó là khoảng thời gian tôi thường làm một phim điện ảnh, và có gấp bốn lần lượng công việc chỉ đạo và biên tập. Sau cùng, đó mới là thử thách thực sự.”

Để có thể thực hiện nhiệm vụ, Garland, như Cianfrance và Abrahamson, đã tập hợp xung quanh mình một nhóm mà anh gọi là “gánh xiếc rong của tôi”, từ nhà quay phim Rob Hardy đến chỉ đạo hiệu ứng hình ảnh Andrew Whitehurst. “Nếu bạn có một nhóm người sáng tạo đồng bộ với nhau, bạn sẽ kết thúc với một vật phẩm hoàn chỉnh hơn để sau đó cung cấp cho mọi người,” Garland nói. Chưa kể sự hiểu ý nhanh đã được thiết lập sẽ có ích khi phải tung hứng những mảnh ghép lớn nhất trong sự nghiệp. “Devs đã khiến tôi lẩy ra từng chút kinh nghiệm đã có trong suốt cuộc đời làm việc của mình,” anh nói. “Đó là [dự án] thử thách nhất nhưng cũng tưởng thưởng nhiều nhất.”

Mặc dù truyền hình là điều Garland chưa khám phá, nhưng đó không phải là vì tránh một loại hình truyền thông trước đây từng được nhìn nhận là “kém hơn”. “Trong thời kỳ của The Sopranos và The Wire, khi người ta hiểu chính xác truyền hình hay như thế nào, có cảm giác việc viết kịch bản truyền hình đã lên lớp chúng ta đôi chút bởi vì nó rất cao cấp. Rất khó tìm thấy kịch bản phim đạt cấp độ đó,” Garland nói. “Tôi nhớ đã ngã ngửa vì những phim truyền hình đó hay như thế nào.”

Đạo diễn Ex Machina mở rộng sự kính trọng tương tự với các đạo diễn theo tập, những người theo truyền thống phải đi vào và bắt chước một tông đã được đặt ra cho họ mà vẫn đặt được dấu ấn của riêng họ. “Thường thì họ phải làm việc rất nhanh và không bị phân tâm bởi sự kỳ vọng,” anh nói. “Họ nghĩ, ‘Làm sao để thực hiện tốt nhất điều đó?’ và cuối cùng họ rất giỏi nghề. Tôi sẽ nói đó là tham vọng của tôi. Có rất nhiều đạo diễn-làm-thuê mà cá nhân tôi ngưỡng mộ hơn các đạo diễn tác gia bởi vì tôi nghĩ rằng trong làm phim thành phần quan trọng cơ bản là tay nghề, và khi tôi nói chuyện với những đạo diễn đó, tôi luôn cảm thấy mình đang học được cái gì.”

Từ trên xuống, theo chiều kim đồng hồ: đạo diễn Morten Tyldum (phải), đạo diễn Derek Cianfrance (trái), đạo diễn Alex Garland (giữa) và đạo diễn Lenny Abrahamson

Với chuyến ngao du đầu tiên đã xong, Garland thừa nhận chắc chắn anh đã bị truyền hình bỏ bùa, như Cianfrance và Abrahamson. “Ở truyền hình, cái đáng chú ý là ở chỗ bạn có thể nói về những điều thực sự nghiêm túc và bạn có thể thử nghiệm phong cách và bạn có thể bỡn cợt và chân thực và vươn tới lượng khán giả rất lớn,” Abrahamson, đang thực hiện chuyển thể truyền hình một tiểu thuyết khác của Rooney, Conversations With Friends, với BBC. “Phim lẻ tương đương với phim truyền hình này, được thực hiện với cùng một mức độ tinh tế và chiều sâu, có lẽ sẽ là một phim nghệ thuật. Trên truyền hình, nó không phải thế, và nó cho thấy cách phân loại của chúng ta mới kỳ quặc làm sao.”