Êkíp Parasite lên sân khấu lễ trao giải Oscar lần thứ 92 tại nhà hát Dolby ngày 9/2/2020 khi bộ phim được xướng tên thắng giải phim hay nhất

Họ đã thắng. Họ thực sự đã thắng rồi. Và để đánh giá bằng tiếng reo vui kinh ngạc khi Jane Fonda ngừng lại, khoảnh khắc cuối cùng của ba tiếng rưỡi đồng hồ, và công bố Parasite đã thắng giải phim hay nhất, chính họ hầu như không tin nổi.

Và thế là một mùa giải Oscar đã bắt đầu trong cơn bùng nổ thất vọng, qua một loạt các đề cử dường như là bước lùi cho sự dung hợp, kết thúc bằng khoảnh khắc cột mốc này: Bộ phim nói tiếng nước ngoài đầu tiên thắng giải phim hay nhất trong lịch sử Oscar cũng là người chiến thắng lớn nhất trong đêm, đem về đạo diễn xuất sắc nhất và kịch bản gốc hay nhất cùng phim quốc tế hay nhất mới được đặt tên. Tất cả ca ngợi Bong Joon Ho, người đàn ông đầu tiên ra về với bốn tượng vàng trong một đêm kể từ khi Walt Disney làm điều đó 66 năm trước.

Mỗi năm Oscar đều viết một chương mới trong mối quan hệ căng thẳng giữa những gì Viện Hàn lâm sẽ trao giải với những gì họ thường có vẻ thu xếp để tồn tại. Khi chương trình năm nay bắt đầu, nỗi lo và niềm đau đó dường như nguệch ngoạc hiện ngay trên bề mặt. Trong phần lớn thời lượng nhanh nhẩu của chương trình nói chung, giải Oscar dường như xung đột dữ dội với... giải Oscar. Các nhà sản xuất chương trình dường như đang nói rằng, chúng tôi không phải là Viện Hàn lâm tồi mà bỏ qua tất cả những người đó, chúng tôi là Viện Hàn lâm tốt nổi đóa với Viện Hàn lâm tồi, giống như quý vị vậy!

Trong thời gian đầu, những gì diễn ra có cảm giác một chút khăng khăng, một chút thiếu thốn. Chris Rock và Steve Martin đã hét tên Eddie Murphy, không được đề cử với Dolemite Is My Name. Ca khúc trong Frozen II được Idina Menzel trình diễn và một số nữ ca sĩ đã hát các phiên bản lồng tiếng của nó để phát hành ở các quốc gia khác. Tất cả bắt đầu để có cảm giác như phần còn lại của chương trình đã được thiết kế cẩn thận để dàn xếp cho những người chiến thắng cuối cùng.

Đạo diễn Matthew A. Cherry (phải) và nhà sản xuất Karen Rupert Toliver trên sân khấu nhận giải phim hoạt hình ngắn hay nhất nói bộ phim Hair Love của họ được tạo ra để “bình thường hóa mái tóc đen”

Bất luận đúng hay không thì rốt cuộc cũng không cần thiết; các nhà bầu chọn Oscar, thường bị chế giễu là một khối ù lì về văn hóa, khinh suất đã đưa ra một danh sách những người được vinh danh, đáng chú ý là, để Viện Hàn lâm vừa đúng với chính mình vừa đúng với tham vọng của nó. Đúng với bản thân nó trong việc danh sách đề cử đó phản ánh nhiệt tình rải trên tập hợp những bộ phim rất đa dạng; trong số chín phim được đề cử phim hay nhất, có tám — tất cả trừ The Irishman — đã ra về với ít nhất một tượng vàng, và thậm chí bộ phim đó cũng không hẳn không được vinh danh.

Trong một khoảnh khắc lẽ đã được xem là điểm nổi bật của đêm trao giải nếu không bị 30 phút vinh quang sau đó qua mặt, Bong Joon Ho, sau khi nhận tràng vỗ tay nhiệt liệt cho chiến thắng đạo diễn xuất sắc nhất, đã tạo ra một tràng vỗ tay giữa bài phát biểu cho Martin Scorsese. Sự ngưỡng mộ tự phát của một đạo diễn có niềm đam mê và cổ vũ cho các bộ phim được thực hiện bên ngoài nước Mỹ không thua ai là kiểu khoảnh khắc sẽ được chiếu lại trên YouTube rất nhiều lần: một lời chào xuyên văn hóa, xuyên thế hệ nhắc nhở bạn rằng giải Oscar, dù đôi khi nặng nề, cũng đáng kính. Ở khía cạnh hay nhất, giải Oscar kính trọng lịch sử điện ảnh trong khi viết chương tiếp theo của nó.

Zack Gottsagen (trái), ngôi sao của The Peanut Butter Falcon, đã trở thành diễn viên đầu tiên mắc hội chứng Down giới thiệu giải thưởng, với bạn diễn Shia LaBeouf hỗ trợ bên cạnh

Đây có phải là giải Oscar hay nhất không? Không hẳn. Bất bình đẳng có hệ thống làm nền cho sự khan hiếm đề cử dành cho phụ nữ — và, đặc biệt là trong năm nay, người da màu — không phải là một ảo tưởng sẽ biến mất vì chiến thắng của Parasite. Nhưng khi đêm trao giải diễn ra, những người chiến thắng, gọi chung, là một nhắc nhở rằng có thể thúc đẩy sự dung hợp trên nhiều mặt trận. Những người chiến thắng phim hoạt hình ngắn hay nhất nói bộ phim Hair Love của họ được tạo ra để “bình thường hóa mái tóc đen”. Taika Waititi, chiến thắng kịch bản chuyển thể hay nhất Jojo Rabbit, đã dành tặng chiến thắng của mình cho những đứa trẻ bản địa — “chúng ta là những người kể chuyện độc đáo,” anh nói.

Phụ nữ đã nhận giải dựng phim hay nhất (cho Once Upon a Time ... in Hollywood), trang phục đẹp nhất (cho Little Women), nhạc nền hay nhất lần đầu tiên sau 22 năm (cho Joker), phim tài liệu hay nhất và phim tài liệu ngắn hay nhất. Một lựa chọn đẹp để Sigourney Weaver, Gal Gadot và Brie Larson cùng xuất hiện là một cái gật đầu để bước tới trước trong thể loại phổ biến nhất trong điện ảnh. Zack Gottsagen, ngôi sao của The Peanut Butter Falcon, đã trở thành diễn viên đầu tiên mắc hội chứng Down giới thiệu giải thưởng, với bạn diễn Shia LaBeouf hỗ trợ bên cạnh.

Sigourney Weaver, Gal Gadot và Brie Larson cùng xuất hiện

Đối với những người thấy các cuộc thảo luận về sự đa dạng và dung hợp là tẻ nhạt hoặc, quái đản, gây đe dọa, danh sách đó có thể giống như ô kiểm tra. Không phải vậy; Viện Hàn lâm không phải uốn mình hoặc bóp méo mối quan hệ của nó với điện ảnh để tôn vinh và đề cao những bộ phim và những thành tựu này. Chung quy, đêm trao giải trở thành một lời nhắc nhở rằng tạo ra một thế giới điện ảnh — và những người chiến thắng Oscar — rộng hơn, lớn hơn là một nỗ lực tiến lên trên nhiều mặt trận, một số trong số đó có tính tranh luận công khai hơn những mặt trận khác. Và, để bất cứ ai theo chủ nghĩa truyền thống không cảm thấy quá mất phương hướng, Oscar cũng về tay Brad Pitt, Renée Zellweger, Laura Dern và Joaquin Phoenix, bốn con người kỳ cựu trung niên ở giai đoạn giữa sự nghiệp Hollywood rất được kính trọng, lý lịch của họ (có nhiều đường vòng thú vị) chạy thẳng xuống làn đường trung tâm của công việc làm phim chính thống của Mỹ.

Và rồi đến Parasite. Từ chiến thắng đầu tiên, kịch bản gốc hay nhất, rõ ràng đây là phim cưng trong phòng, và với thông báo đạo diễn xuất sắc nhất, cảm giác mà người hâm mộ ở quê nhà đang có — Sẽ thắng? Có thể thắng không? — được phản ánh rõ ràng trong khán phòng (Chúng ta sẽ thắng? Chúng ta có thể thắng chứ?). Chỉ một năm sau chiến thắng dành cho câu chuyện huynh đệ nhạt phèo Green Book, một câu chuyện ngụ ngôn sắc sảo, tối hơn đêm 30 về chiến tranh giai cấp, thịnh nộ, và tính lãng quên của 1 phần trăm dân số (tức giới siêu giàu - ND) cảm tưởng là sự xoay trục về-thời điểm-chính trị mà các nhà bầu chọn có khả năng làm được.

Cảm giác mà người hâm mộ ở quê nhà Parasite đang có — Sẽ thắng? Có thể thắng không? — được phản ánh rõ ràng trong khán phòng (Chúng ta sẽ thắng? Chúng ta có thể thắng chứ?)

Mặt khác, đã được một năm dài, phải không? Vài tuần trước, người viết đoán Parasite sẽ hụt phim hay nhất; chiến thắng của 1917 với Hiệp hội sản xuất Hoa Kỳ, Hiệp hội đạo diễn Hoa Kỳ, và BAFTA đã đặt bộ phim của Sam Mendes lên quỹ đạo lịch sử để giành giải thưởng cao nhất của Viện Hàn lâm, và dù đã không giành được, ý tưởng Parasite thắng phim hay nhất là phi lịch sử một cách ngang bướng. Một bộ phim nói tiếng nước ngoài lấy giải phim hay nhất không phải là “gần như không bao giờ”, mà là “không bao giờ” — không có lấy một phim nào trong sách kỷ lục của Viện Hàn lâm.

Lẽ ra người viết phải nhớ rằng: Không có gì là không bao giờ trong giải Oscar, chỉ có những điều chưa xảy ra thôi. Và bây giờ, may là đã có rồi. Những đề cử và người chiến thắng năm tới chắc chắn sẽ lại đưa ra một loạt những thất vọng, hy vọng, và những chuẩn tiến bộ mới.

Nhưng bây giờ, tại sao không ăn mừng vì ở tuổi 92, Viện Hàn lâm vẫn có khả năng làm bước nhảy vọt vào tương lai, và trong khi làm như vậy, gây ngạc nhiên cho người hâm mộ, nhà phê bình, và chính nó?