• [Bình luận phim] Tenet: Tác phẩm xoay vần thời gian mới của Christopher Nolan không vượt được Inception

• Tenet và những tin bài liên quan

Thời gian không gây khó dễ được gì trước Christopher Nolan, cho dù đó là về cốt truyện bộ phim mới nhất của anh, Tenet, hay trong nỗ lực cho một ngày phát hành rạp trong bối cảnh bất ổn của đại dịch COVID-19. 

John David Washington trong Tenet (2020)

Ngay cả thời gian phát hành trailer giới thiệu cũng là thứ mà nhà làm phim thể hiện kỹ năng bậc thầy, tạo ra một ngày mong mỏi trước khi bất ngờ thông báo trailer sẽ ra mắt trên trò chơi trực tuyến Fortnite.

Tenet, bộ phim mới nhất của Nolan, đưa đạo diễn trở lại vương quốc khoa học giả tưởng, sau khi tạm rời xa ngắn ngủi cho thiên truyện lịch sử, Dunkirk (2017). Với sự tham gia của các cộng tác viên quen thuộc Michael Caine, Kenneth Branagh và Martin Donovan và các tân binh John David Washington, Robert Pattinson, Elizabeth Debicki, Clemence Poesy và Aaron Taylor-Johnson, tác phẩm mới nhất của Nolan đang dần hiện hình thành một bộ phim bom tấn đầy tham vọng và gây xoắn não khác, đúng với danh tiếng của vị đạo diễn.

Ở trung tâm của Tenet là một bí ẩn liên quan đến thời gian, và sự thao túng tiến và lùi của nó, một yếu tố dường như đối xứng được phản ánh trong tựa đề là một từ đọc ngược xuôi y chang nhau Tenet; và trong thực tế, nó là bộ phim thứ 11 của nhà làm phim. Thời gian vốn là một khoảnh khắc trung tâm xuyên suốt danh mục phim của Nolan, cho dù thông qua các chi tiết đồng hồ tíc tắc hay việc sử dụng thường xuyên các câu chuyện phi tuyến tính và ký ức bị thao túng.

Kenneth Branagh đảm nhận nhân vật phản diện

Trong khi Interstellar (2014) có các yếu tố du hành thời gian, Tenet dường như sẽ tập trung vào yếu tố khoa học giả tưởng thử nghiệm và thành công. Nhưng bởi vì đây là Nolan, nên đừng hy vọng phiên bản du hành thời gian của anh phù hợp với bất cứ kỳ vọng nào mà chúng ta đã thấy được đưa ra trong các phim khác. Ngay cả thuật ngữ “du hành thời gian” cũng được sửa lại trong đoạn trailer với nhân vật chính vô danh của Washington, gọi khả năng của mình là “đảo ngược” (inversion). Với Nolan miệt mài đặt các tựa phim bắt đầu bằng chữ “I” Insomnia (2002), Inception (2010) và Interstellar (2014), có một thắc mắc nhỏ vì sao Nolan lại không đặt tựa đề Inversion cho phim mới nhất của mình. Việc anh không đặt tựa như vậy đặt ra một số câu hỏi về từ “tenet” (nguyên lý), tầm quan trọng của nó trong vai trò là tựa đề và là một mật khẩu bí mật trong thế giới của bộ phim.

“Tất cả những gì tôi có cho anh là một từ: nguyên lý. Nó sẽ mở những cánh cửa đúng, và cả một vài cánh cửa sai nữa,” nhân vật của Donovan đã nói với nhân vật của Washington ở đầu trailer. Theo định nghĩa, một nguyên lý là một nguyên tắc hoặc niềm tin, thường gắn liền với tôn giáo hoặc triết học. Giống như “prestige” (uy tín) trong The Prestige (2006), một thuật ngữ của ảo thuật gia, từ “nguyên lý” cũng có thể miêu tả các nguyên tắc riêng của Nolan, về cách làm phim và những câu chuyện anh kể.

Kenneth Branagh và Elizabeth Debicki trong một cảnh phim

Nhưng đó là những gì? Là một nhà làm phim, anh nổi tiếng với niềm tin vào trải nghiệm rạp, điều này khiến cho quyết định hay được nói tới của anh là không chọn phát hành VOD hay phát hành rạp và VOD cùng ngày cho Tenet trong bối cảnh đại dịch, rất phù hợp. Nhưng hơn thế nữa, anh cũng, một cách có ý thức, tạo ra các nhân vật, dù đúng hay sai, phải chọn chấp nhận thực tế của họ và sống với nó. Thao túng thời gian trong nỗ lực ngăn chặn Đại họa, dường như được thúc đẩy bởi người Nga theo chủ nghĩa dân tộc do Branagh thủ vai, đã mở ra nhiều khả năng thực tế mới cho các nhân vật của anh đối mặt, và có lẽ, cuối cùng chấp nhận với một ý nghĩa nào đó về sự hữu hạn.

Chắc chắn có những so sánh giữa các cảnh thấy trong trailer Tenet và Inception, nhưng thay vì cho rằng hai phim được kết nối theo bất kỳ cách nào trong vũ trụ điện ảnh Nolan, xem ra Tenet, giống như Inception, được truyền cảm hứng từ tình yêu của Nolan dành cho phim James Bond. Trước đây Nolan đã nói về sự ngưỡng mộ anh dành chuỗi phim, và cách các trường đoạn biệt lập trong các bộ phim đó truyền cảm hứng cho những trường đoạn trong phim của anh, đáng chú ý là vụ cướp máy bay trong The Dark Knight Rises (2012). Bởi vì điều này, người hâm mộ hầu như không ngừng kêu gọi để cho vị đạo diễn đảm nhận chuỗi phim lâu năm đó.

Robert Pattinson

Nhưng thay vì vậy, chừng có vẻ với Tenet, Nolan đang tạo ra cảnh quan gián điệp của riêng mình, với một nam chính là người da đen nữa chứ, đáng chú ý vì thực tế rằng chủng tộc là một điểm gây tranh cãi giữa những người hâm mộ Bond tự hỏi tiếp sau đây ai sẽ mặc bộ tuxedo. Và trong bối cảnh đó, Nolan xử lý với một yếu tố mà loạt phim James Bond chưa bao giờ phải lo tới: thời gian.

Khi nhân vật phản diện của Branagh hỏi nhân vật của Washington muốn chết như thế nào, anh ta trả lời: chết già. Mong muốn sống đến tuổi già là điều mà không cần phải tính đến trong các phim Bond. Nhân vật này trẻ hay già tùy theo diễn viên thể hiện anh ta, và luôn đặt ra một sự đổi mới khi diễn viên tiếp theo đảm nhận biệt danh 007. Bond không cần thiết phải tuân theo một niềm tin, một nguyên lý, ngoài phục vụ nữ hoàng hay quốc gia, với phạm vi đặt ra của chuỗi phim, tạo ra một cảm giác kỳ lạ về hậu quả, hoặc không hề có, trong dòng thời gian của loạt phim này. Khía cạnh đó đã dịch chuyển thú vị trong thời đại các phim của Daniel Craig, dường như được truyền cảm hứng rất nhiều từ danh mục phim của Nolan.

Mặc dù ngồi đoán Nolan sẽ đưa chúng ta đi đâu trong hành trình điện ảnh mới nhất của anh thì vô nghĩa, trailer Tenet cho thấy tiềm năng phim có một cuộc trò chuyện thú vị trong bối cảnh của Bond, một sự suy ngẫm về cảm nhận hậu quả của loạt phim đó, thực tế và danh nghĩa. Teaser đầu tiên đi kèm với câu giới thiệu, “Đã đến lúc cho một nhân vật chính mới” và “Đã đến lúc cho một loại nhiệm vụ mới.” 

Chiếc đồng hồ trong Tenet

Có vẻ hoàn toàn có khả năng là cảm nhận về sự mới mẻ của Nolan xuất phát từ một sự chiêm nghiệm, mà bản thân nó là một khái niệm đối xứng, những điều xưa cũ.