Bộ phim hoạt hình này liên tục làm nên lịch sử trên nền tảng này suốt bốn tháng sau khi ra mắt vào ngày 20 tháng 6. Hiện tại, Thợ săn quỷ Kpop đã trở thành nội dung được xem nhiều nhất trên Netflix, vượt qua kỷ lục trước đó của Squid Game mùa đầu tiên (2021-), và là xuất phẩm đầu tiên của Netflix vượt qua mốc 300 triệu lượt xem.

Thợ săn quỷ Kpop đã trở thành nội dung được xem nhiều nhất trên Netflix, vượt qua kỷ lục trước đó của Squid Game mùa đầu tiên (2021-), và là xuất phẩm đầu tiên của Netflix vượt qua mốc 300 triệu lượt xem

Ban đầu vốn chỉ kỳ vọng thu hút được một lượng khán giả hạn chế, chẳng hạn như phụ nữ trẻ hoặc người hâm mộ Kpop, rốt cuộc bộ phim đã thu hút được một lượng khán giả rộng lớn hơn nhiều, vượt qua biên giới và thế hệ.

Danh tiếng và và sức lan tỏa của Thợ săn quỷ Kpop nhấn mạnh cả tiềm năng lẫn khả năng mở rộng toàn cầu của văn hóa Hàn.

Nhìn ra tiềm năng đó, Netflix đã đặt cược lớn, cam kết đầu tư 2,5 tỉ đôla vào các xuất phẩm Hàn Quốc năm 2027. Các đối thủ như Apple TV+ và Prime Video cũng vào cuộc, chạy đua để ra mắt các xuất phẩm nguyên tác lấy chủ đề Hàn Quốc của riêng họ như KPOPPED và Butterfly.

Tuy nhiên, chuyện trông thì có vẻ là thắng lợi cho văn hóa Hàn Quốc lại đặt ra một câu hỏi khác: Tại sao các dịch vụ phát trực tuyến toàn cầu lại dẫn dắt những dự án lớn nhất của Hàn Quốc và ngành công nghiệp nội dung của Hàn Quốc đang có những điểm yếu nào cản trở họ vươn lên dẫn đầu?

Butterfly trên Prime Video

Thiếu đầu tư và vòng luẩn quẩn

Những thắng lợi vừa kể tưởng chừng như là thời kỳ hoàng kim của nội dung Hàn Quốc hoàn toàn trái ngược với tình hình của ngành công nghiệp này ngay tại quê nhà, đang sa lầy trong suy thoái kéo dài do đầu tư giảm, thành tích kém và lợi nhuận thấp.

Sản xuất phim đã giảm mạnh, theo các báo cáo cho biết ước tính chỉ có 25 phim được sản xuất trong năm nay, chưa bằng một nửa so với mới chỉ năm năm trước là 58 phim. Xét từ năm 2000 — thường được coi là khởi đầu thời kỳ hoàng kim hiện đại của điện ảnh Hàn Quốc — cho đến khi đại dịch Covid-19 xảy ra, sản lượng phim hàng năm của Hàn Quốc dao động từ 60 đến 100 phim, mới thấy sự sụt giảm này nghiêm trọng biết chừng nào.

Lĩnh vực truyền hình, mặc dù có phần khởi sắc hơn điện ảnh, cũng đối mặt với những khó khăn riêng, đặc biệt là các kênh truyền hình truyền thống.

“Do doanh thu phòng vé gần đây sụt giảm, năm công ty đầu tư và phân phối phim lớn — CJ ENM, Lotte Entertainment, Plus M Entertainment, NEW và Showbox — đã tiếp tục tạm dừng hoặc không đầu tư mới,” Kofic lưu ý

Theo báo cáo năm 2024 của Ủy ban Truyền thông Hàn Quốc, từ 2019 đến 2023, số lượng phim truyền hình do các đài truyền hình trong nước sản xuất đã giảm từ 109 xuống 77, trong khi số lượng phim truyền hình do các nền tảng phát trực tuyến toàn cầu sản xuất lại tăng hơn bảy lần, từ 3 lên 22.

Cốt lõi của vấn đề nằm ở chỗ dòng tiền lưu thông không hiệu quả trong hệ sinh thái nội địa, dẫn đến sản xuất ít đi, đặc biệt là trong lĩnh vực điện ảnh. Đầu tư hạn chế, lại thêm hệ thống phân phối cũng bị hạn chế, đã tạo ra một vòng luẩn quẩn.

Lợi nhuận giảm khiến các nhà đầu tư trở nên ngần ngại và cắt giảm đầu tư dự án mới. Theo báo cáo của Hội đồng Điện ảnh Hàn Quốc (Kofic), phim thương mại của Hàn Quốc ghi nhận mức lợi nhuận trung bình là -12,55% vào năm 2022 và -30,98% vào năm 2023, khiến các nhà đầu tư không muốn đầu tư dự án mới.

Gang Dong Won và Jun Ji Hyun trên trường quay Tempest, phim bộ nguyên tác Hàn Quốc 6 tập được Disney đầu tư ‘khủng’

“Do doanh thu phòng vé gần đây sụt giảm, năm công ty đầu tư và phân phối phim lớn — CJ ENM, Lotte Entertainment, Plus M Entertainment, NEW và Showbox — đã tiếp tục tạm dừng hoặc không đầu tư mới,” Kofic lưu ý.

Môi trường như vậy đã thúc đẩy ngay cả những nhà sáng tạo nổi tiếng phải tìm kiếm nguồn đầu tư ở nước ngoài cho cả phim điện ảnh lẫn phim truyền hình. Mới đây đã xảy ra trường hợp khiến nhiều người lo lắng là đạo diễn Lee Chang Dong, nổi tiếng với các bộ phim như Burning (2018), Poetry (2010), Secret Sunshine (2007) và Peppermint Candy (2000), từ bỏ việc phát hành rạp cho bộ phim mới Possible Love và quay sang hợp tác với một ông lớn nước ngoài, Netflix.

Chuyện này khiến nhiều người trong ngành công nghiệp điện ảnh Hàn Quốc sốc nặng, bởi ngay cả những người từng được xem là dễ thu hút đầu tư — những nhà làm phim kỳ cựu như Lee Chang Dong — mà còn bị hệ thống điện ảnh truyền thống từ chối, cho thấy sự suy thoái của ngành công nghiệp này không trừ một ai, cả những đạo diễn tác gia được kính trọng nhất cũng không miễn nhiễm.

Đạo diễn Lee Chang Dong (trái) và dàn diễn viên Sul Kyung Gu, Jeon Do Yeon, Jo Yeo Jeong và Jo In Sung của bộ phim mới Possible Love sẽ phát hành trên Netflix

Nghe đâu đạo diễn Lee Chang Dong đã trả lại nguồn tài trợ chính phủ từ Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho bộ phim mới của ông sau khi không tìm được thêm nguồn đầu tư trong nước. Cuối cùng, ông chuyển hướng ra nước ngoài và được Netflix cung vốn. Bộ phim, với sự tham gia của Jeon Do Yeon, Sul Kyung Gu, Jo In Sung và Cho Yeo Jeong, hiện đã sẵn sàng ra mắt trên nền tảng này.

Chuyển từ vòng luẩn quẩn sang vòng tuần hoàn

Để các nhà đầu tư chủ động đầu tư cho các dự án, cần có một hệ thống ổn định, hứa hẹn lợi nhuận hiệu quả — một hệ thống khuyến khích tái đầu tư vào nội dung mới. Nói cách khác, cần thiết lập một vòng tuần hoàn.

Tuy nhiên, tại Hàn Quốc, vòng tuần hoàn này đang yếu và mất cân bằng.

Giáo sư Ko Sam Seog của Đại học Dongkuk, tác giả cuốn Next Hallyu, lưu ý rằng Hàn Quốc nổi trội về sản xuất song lại yếu về đầu tư, phân phối và doanh thu.

Một rạp chiếu phim vắng lặng ở trung tâm thành phố Seoul, ngày 17 tháng 4, minh chứng trực quan cho những khó khăn đang diễn ra trong ngành công nghiệp điện ảnh của quốc gia này

“Xét lĩnh vực truyền hình hoặc phim truyền hình Hàn Quốc, mặc dù năng lực sản xuất rất mạnh, nhưng vẫn khó đảm bảo được đầu tư, phần lớn phụ thuộc vào các nền tảng như Netflix,” giáo sư Ko nói. “Với lĩnh vực phân phối cũng vậy. Hiện tại, Hàn Quốc thiếu mạng lưới phân phối toàn cầu mạnh của riêng mình.”

Để tạo ra vòng tuần hoàn thì không chỉ đòi hỏi đầu tư nhiều hơn mà còn cần lợi nhuận cao hơn. Quan trọng là củng cố các nền tảng phân phối trong nước. Trong khi vẫn tiếp tục hợp tác chặt chẽ với các nền tảng phát trực tuyến toàn cầu như Netflix và Disney+, các nền tảng nội địa như Tving và Wavve — gần đây đã công bố sáp nhập — phải tạo được sức hút để giữ chu chuyển lợi nhuận ở Hàn Quốc.

Tuy nhiên, giới hạn các nền tảng nội địa chỉ dành cho người dùng Hàn Quốc không giải quyết được vấn đề mà quan trọng là phải mở rộng phạm vi tiếp cận toàn cầu để tăng khả năng cạnh tranh.

Các nền tảng nội địa như Tving và Wavve — gần đây đã công bố sáp nhập — phải tạo được sức hút để giữ chu chuyển lợi nhuận ở Hàn Quốc

Các chuyên gia cũng đồng tình với quan điểm này, nhấn mạnh rằng các nền tảng Hàn cần được định vị để trở thành đấu thủ toàn cầu. Chiến lược là tập trung vào các khu vực châu Á dễ tiếp nhận nội dung Hàn Quốc hơn, thay vì cạnh tranh trực tiếp với các gã khổng lồ toàn cầu.

“Ví dụ, tại thị trường Đông Nam Á, các nền tảng phát trực tuyến của Hàn Quốc có thể thiết lập quan hệ đối tác chiến lược với các dịch vụ phát trực tuyến địa phương trong khu vực, khởi động các dự án hợp tác sản xuất, bao gồm nội dung nguyên tác địa phương, đồng thời chia sẻ kênh phân phối,” giáo sư Ko đề xuất.

Các đài truyền hình địa phương cũng cần nguồn thu mạnh hơn, đặc biệt là từ quảng cáo, để tạo ra nhiều dự án mới, rốt cuộc là cần nới lỏng các quy định.

Hiện tại, mặc dù nhà điều hành phát sóng và nhà cung cấp dịch vụ internet, chẳng hạn dịch vụ phát trực tuyến, phục vụ cùng một nhóm người dùng, nhưng luật pháp Hàn Quốc lại đối xử với họ khác nhau, áp đặt các quy định chặt chẽ hơn đối với các đài truyền hình. Các đài truyền hình phải tuân thủ quy định chặt chẽ hơn về kiểm duyệt nội dung và quảng cáo theo Đạo luật Phát thanh Truyền hình và Đạo luật Kinh doanh Phát thanh Truyền hình Đa phương tiện Internet.

Nhóm nhạc nam Ateez và Kylie Minogue từ chương trình đấu trường âm nhạc KPOPPED của Apple TV+

“Có rất nhiều hạn chế đối với những việc như quảng cáo giữa chương trình hoặc cấm quảng cáo dược phẩm, tạo ra khoảng cách pháp lý đáng kể giữa các nhà khai thác phát sóng và nhà cung cấp dịch vụ internet,” Noh Chang Hee, người đứng đầu Viện Chính sách và Công nghiệp Kỹ thuật số, chỉ ra và gọi những quy định đó là “lỗi thời”.

“Thành thật mà nói, khán giả ngày nay đã quen với những môi trường quảng cáo như vậy và sẽ không phản đối các định dạng quảng cáo táo bạo hoặc bất quy tắc trên các kênh phát sóng,” ông nói.

Sợ thử cái mới

Khi đầu tư trong nước cạn kiệt, lẽ tự nhiên là các công ty tìm đến những cách tiếp cận an toàn hơn trong việc sản xuất dự án nào và hợp tác với ai. Tuy nhiên, tư duy ngại rủi ro này đã khiến Hàn Quốc mất đi sự đa dạng, chỉ còn lặp lại những thành công trong quá khứ thay vì khám phá ý tưởng mới.

Một biểu hiện rõ ràng của xu hướng này là xuất phẩm chuyển thể và làm lại. Nhiều dự án phim Hàn Quốc tập trung vào việc chuyển thể những câu chuyện đã phổ biến, chẳng hạn như webtoon hoặc tiểu thuyết mạng, hoặc làm lại những dự án đã thành công trước đó. Cách tiếp cận này đảm bảo khả năng thành công cao hơn, vì các tác phẩm gốc đã có sẵn một lượng người hâm mộ — lượng khán giả tiềm năng.

Một cảnh trong phim hài xác sống My Daughter is a Zombie, chuyển thể từ một webtoon nổi tiếng cùng tên của họa sĩ truyện tranh Lee Yun Chang và là bộ phim đầu tiên thu hút 5 triệu lượt khán giả trong năm nay

Mặc dù xu hướng này đã có từ giữa những năm 2000, nhưng nổi lên những thành công vang dội là từ giữa những năm 2010.

Ví dụ, chuỗi phim Along With the Gods, dựa trên webtoon cùng tên của họa sĩ truyện tranh Joo Ho Min, đã được phát hành thành hai phần vào năm 2017 và 2018, mỗi phần đều vượt 10 triệu vé bán ra — vốn được coi là chuẩn mực thành công thương mại lớn.

Các tác phẩm chuyển thể webtoon cũng tạo tác động đáng kể trên truyền hình. Phim bộ truyền hình Misaeng (2014) của tvN đã tạo sóng trên mạng xã hội, đặc biệt được giới văn phòng yêu thích. Trong khi đó, Itaewon Class (2020) của JTBC, cũng được chuyển thể từ webtoon, thành công toàn cầu, đặc biệt là ở Nhật Bản, tạo nên một hiện tượng được gọi là “Hội chứng Park Saeroyi”.

Chu kỳ này đã trở thành mô hình lặp đi lặp lại, phản ánh xu hướng ngại rủi ro của các nhà đầu tư và công ty chế tác, làm giảm tính độc đáo và mới mẻ. Những người trong ngành coi đây là chuyện tất yếu, bởi các dự án dựa trên webtoon hoặc tiểu thuyết mạng luôn đạt kết quả tốt và thường được coi là “công thức thành công”.

Dear X dựa trên webtoon cùng tên, với Kim Yoo Jung (phải) và Kim Young Dae (trái), là phim bộ truyền hình sắp ra mắt với kỳ vọng thu hút khán giả

“Tuân theo ‘công thức thành công’ này với chúng tôi mà nói là rất quan trọng,” một người trong ngành chia sẻ với JoongAng Daily. “Khi ngày càng nhiều trường hợp chuyển thể thành công các tác phẩm hiện có, lẽ tự nhiên là chúng tôi tìm đến các thể loại tương tự hoặc tìm kiếm các tác phẩm có thể chuyển thể lên màn ảnh.”

Muốn đa dạng hóa thì nhất thiết phải nuôi dưỡng những nhà sáng tạo có ý tưởng độc đáo. Các chuyên gia đã nêu vấn đề Hàn Quốc đang thiếu hụt một thế hệ tài năng mới. Trong một phỏng vấn với JoongAng Daily hồi tháng 8, đạo diễn phim hoạt hình Jung Yu Mi chia sẻ rằng khi tham dự Liên hoan phim Cannes năm nay cô nhận thấy bối cảnh phim nghệ thuật quốc tế có sự thay đổi thế hệ — ở Hàn Quốc chưa từng có chuyện như vậy.

Để có thế hệ tài năng mới, cần có thay đổi đột phá căn cơ trong ngành công nghiệp: Đừng chỉ tập trung vào những tên tuổi lớn và nổi tiếng — Kofic đã lưu ý tình trạng này, nói rằng ngành công nghiệp “dựa vào giá trị tên tuổi của đạo diễn hoặc diễn viên hơn là chất lượng kịch bản hoặc nội dung” — và thay vào đó, hỗ trợ các nhà sáng tạo mới nổi và các công ty vừa và nhỏ, những đấu thủ tầm trung trong ngành.

Một cảnh từ phim hoạt hình Glasses của đạo diễn Jung Yu Mi tham dự Cannes năm nay

Kang Shin Gyu, nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Truyền thông & Quảng cáo thuộc Tổng công ty Quảng cáo Phát thanh Truyền hình Hàn Quốc, cho rằng chính phủ nên lãnh đạo công cuộc tạo ra một “ngành công nghiệp với những công ty tầm trung hùng mạnh”, cho phép họ lên bậc và phát triển.

“Có thể bao gồm các biện pháp như bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, đơn giản hóa quy trình hành chính để được hưởng ưu đãi thuế mà họ không thể tự mình tiếp cận và các hình thức hỗ trợ trực tiếp và gián tiếp khác,” Kang Shin Gyu nói, vì những người sáng tạo đơn lẻ và các công ty vừa và nhỏ thường thiếu nguồn nhân lực và khả năng tiếp cận để điều hướng các thủ tục hành chính phức tạp trong khi còn phải tập trung vào các dự án của họ.

Mở cửa với thế giới

Không thể coi nhẹ tình trạng vật lộn với khó khăn của ngành công nghiệp nội dung Hàn Quốc. Tuy nhiên, nội dung Hàn lên ngôi, được các dự án thu phục đại chúng như Thợ săn quỷ Kpop tiếp sức, rõ ràng cơ hội đang ở phía trước, khi ngày càng nhiều nhà sáng tạo nước ngoài chọn Hàn Quốc.

Toàn trí độc giả / Omniscient Reader: The Prophecy (2025) dựa trên webtoon cực kỳ ăn khách nhưng đã thất bại ở phòng vé

Để đối ứng xu hướng này thì việc thúc đẩy hợp tác toàn cầu ở Hàn Quốc và mở cửa với các nhà sáng tạo nước ngoài là cách tiếp cận có tính quyết định. Có thể bao gồm tổ chức sản xuất tại Hàn Quốc, từ quay ngoại cảnh đến hợp tác sáng tạo.

Cũng cần phải thay đổi quan điểm cho rằng chỉ người Hàn Quốc sống ở Hàn Quốc mới có thể kể những câu chuyện Hàn Quốc. Thay vì coi những người mới nổi lên này là ngoại đạo hoặc đối thủ tiềm năng cần phải đánh bại, nên coi họ là đối tác sáng tạo để cùng nhau phát triển và tiến hóa.

“Khi người Ý đến Hàn Quốc và nhìn thấy pizza khoai lang, họ rất ngạc nhiên, nhưng với chúng ta thì không có gì bất thường. Tuy nhiên, phải thấy là pizza đã lan tỏa. Thế nhưng chúng ta vẫn cứ nghĩ nguồn gốc của nó là từ Ý,” giáo sư Lee Sung Min tại Đại học Mở Quốc gia Hàn Quốc nói, đồng thời nhấn mạnh việc đón nhận các hình thức tiêu thụ nội dung Hàn Quốc khác nhau là cần thiết.

Các chuyên gia cũng lưu ý rằng chính phủ nên tận dụng xu hướng này bằng cách chào mời các ưu đãi.

Đạo diễn của Kpop Demon Hunters cho biết cô đã xây dựng nhân vật em hổ Derpy đáng yêu dựa trên nghệ thuật dân gian truyền thống Hàn Quốc

“Khi ngày càng có nhiều sản phẩm [của các công ty nước ngoài] được thực hiện ở Hàn Quốc, người lao động trong nước có cơ hội tích lũy kinh nghiệm quý báu và nâng cao kỹ năng,” giáo sư Lee Sung Min nói. “Thế nên, tôi tin rằng cần đề ra ưu đãi để thu hút các dự án như vậy, để nhiều nội dung phim và video đa dạng được sản xuất trong nước.”

Tại một buổi họp báo gần đây, Bộ trưởng Văn hóa Chae Hwi Young cũng phát biểu rằng Hàn Quốc nên hướng tới việc tham gia nhiều hơn vào nội dung “made with Korea”, thay vì cứ rập theo khuôn khổ “made by Korea”.

Giải pháp khả thi khác là cung cấp tài nguyên văn hóa nền tảng để các nhà sáng tạo toàn cầu kết hợp vào tác phẩm của họ. Ví dụ, Maggie Kang, đạo diễn của Kpop Demon Hunters, cho biết cô đã xây dựng nhân vật em hổ Derpy đáng yêu dựa trên nghệ thuật dân gian truyền thống Hàn Quốc. Khi khả năng tiếp cận các nguồn tài nguyên này được cải thiện, các nhà sáng tạo quốc tế khác có thể dễ dàng kết hợp văn hóa Hàn vào dự án của họ, giảm nguy cơ bóp méo văn hóa vốn là nỗi quan ngại chung.

Cuối năm, phim bộ Hàn Quốc đến từ đài cáp tvN Ngự trù của bạo chúa đã thắng lớn khi phát hành trên Netflix

Trước đây, đã có những nỗ lực số hóa và lưu trữ hồ sơ lịch sử và dữ liệu văn hóa, chẳng hạn như Biên niên sử Triều đại Joseon. Giờ đây, đã đến lúc mở rộng những sáng kiến như vậy khi ngày càng nhiều nhà sáng tạo quốc tế muốn đưa văn hóa Hàn Quốc vào tác phẩm của họ.

“Các nguồn tài nguyên văn hóa có thể đóng vai trò là nguồn tư liệu phong phú,” nhà nghiên cứu Kang nói. "Ngoài ra, các bộ sưu tập tài liệu tham khảo trực quan từ các thời đại khác nhau có thể được các nhà sáng tạo sử dụng sau này trong tác phẩm của họ.”