Tuy nhiên, có một điều vẫn không thay đổi: cách thức cung vốn đầu tư phim ảnh. Và đó là lý do tại sao ngày càng ít phim nguyên tác hơn.

Nguồn: The Numbers và Box Office Mojo

Bao nhiêu lâu nay, các nhà làm phim chỉ có hai cách huy động vốn: thu hút những “nhà tài trợ nghệ thuật” giàu có hoặc ký hợp đồng nhượng quyền sở hữu trí tuệ và chịu sự hạn chế của hãng phim. Nhóm nhỏ những ông trùm quyền lực này vẫn kiểm soát việc ai sẽ là David Lynch tiếp theo, hoặc bộ phim nào sẽ trở thành Napoleon Dynamite tiếp theo, trong khi người hâm mộ bình thường — những người sống và hít thở những bộ phim này — chưa bao giờ có chỗ ngồi luận bàn. (Chưa đến 1% người Mỹ đáp ứng được các tiêu chuẩn “chứng nhận” SEC để đầu tư vào hầu hết các dự án tư nhân, gồm cả phim ảnh.)

Cuối cùng thì chuyện này cũng đang thay đổi, nhờ vào token hóa. Lời hứa hẹn “phi tập trung hóa trong phim ảnh” đã đến, lần này một cách lặng lẽ và hợp pháp. Vài năm trước, “Web3 Film” có giấc mơ đúng đắn nhưng lại dùng sai công cụ: ai nấy cắt phim thành các khung NFT, quảng cáo các tokenomics (tạm dịch kinh tế tiền mã hóa) phức tạp và lách luật chứng khoán. Cả hai đều không hiệu quả. Các dự án như Stoner Cats, phim hoạt hình NFT của Ashton Kutcher, đã trở thành câu chuyện cảnh giác sau khi SEC siết chặt việc bán chứng khoán chưa đăng ký cho các nhà đầu tư chưa được công nhận.

Phim hoạt hình huy động vốn kiểu NFT Stoner Cats bị SEC phạt 1 triệu đôla vì dẫn dắt sai lệch nhà đầu tư; dàn diễn viên lồng tiếng bao gồm Ashton Kutcher, Mila Kunis và Jane Fonda

Ngày nay, khác biệt nằm ở tính tuân thủ. Thông qua các nền tảng được cấp phép hoạt động theo các miễn trừ của SEC như Reg CF, các công ty sản xuất có thể tiếp cận hàng nghìn nhà đầu tư chưa được công nhận (ngay cả ở Hoa Kỳ) để ủng hộ các dự án phim thực và chia sẻ lợi nhuận. Mã thông báo chứng khoán được phát hành trên nền tảng blockchain cho phép phân phối cổ tức một cách minh bạch và tiết kiệm chi phí — và cuối cùng, giao dịch cổ phần của các nhà đầu tư trên thị trường thứ cấp.

Và đã phát huy hiệu quả. Hàng chục nghìn nhà đầu tư đã đóng góp hơn 30 triệu đôla cho các xuất phẩm cao cấp của một số tên tuổi được kính trọng nhất Hollywood. Năm nay, Robert Rodriguez (Sin City, Spy Kids) đã huy động được 2 triệu đôla từ 2.000 người hâm mộ để đầu tư vào các bộ phim hành động mới — và mỗi nhà đầu tư đều được đề xuất một bộ phim nằm trong danh sách. Pressman Film — công ty đứng sau American Psycho, Wall Street và The Crow — đã huy động được 2 triệu đôla cho một danh sách các bộ phim độc đáo, táo bạo và đã bắt đầu hoàn vốn trong vòng sáu tháng. Eli Roth (Hostel, Inglorious Basterds) đã ra mắt một hãng phim kinh dị do người hâm mộ sở hữu, đạt mức tối đa 5 triệu đôla trong chiến dịch Reg CF hồi tháng 7. Anh chán ngấy việc các hãng phim cho rằng ý tưởng của anh quá đẫm máu, mặc dù bộ phim có lợi nhuận cao nhất năm 2024 là bộ phim kinh dị chưa được phân loại, Terrifier 3.

Eli Roth đã ra mắt hãng phim kinh dị The Horror Section do người hâm mộ sở hữu

Đầu tư được mã hóa từ người hâm mộ đang mở ra những con đường mới để huy động vốn và sáng tạo. Giờ đây, các nhà làm phim có thể khai thác nguồn vốn từ khán giả thay vì ký hợp đồng với hãng phim, cho phép họ giữ quyền sở hữu trí tuệ nhiều hơn và chấp nhận rủi ro sáng tạo mà không bị các bộ luật hay thuật toán can thiệp. Đối với người hâm mộ, token hóa mở ra cơ hội tiếp cận một cơ hội trước đây không thể tiếp cận: đầu tư vào phim ảnh như một loại tài sản thay thế. Suy cho cùng, những dự án này có xu hướng hoạt động tốt hơn — không chỉ về mặt sáng tạo mà cả về mặt tài chính — khi khán giả có thể tham gia vào trò chơi tạo ra tiếng vang và doanh thu phòng vé.

Chưa bao giờ tốt hơn bây giờ. IPO đang chậm lại và thị trường tư nhân đang phát triển, token hóa đang giải phóng hàng tỉ đôla vốn từ các hộ gia đình và mở cánh cửa từng bị khóa chặt đến với các cơ hội về tín dụng tư nhân, đầu tư mạo hiểm và giờ đây là phim ảnh. Đạo luật GENIUS đã cung cấp quy định minh bạch về tài sản kỹ thuật số vốn được mong đợi từ lâu, trong khi các tổ chức từ BlackRock đến Visa đang tích hợp cơ sở hạ tầng blockchain vào kinh tế chính thống. Token hóa đã lặng lẽ chuyển từ sòng bạc tiền điện tử sang hệ thống tài chính, và giải trí đang chứng tỏ là một trong những trường hợp sử dụng dễ hiểu nhất (và cần thiết nhất).

Khi khán giả có thể đầu tư vào các dự án họ muốn xem, dù là từ nhà làm phim tên tuổi hay nhà sáng tạo mới nổi, thì không chỉ sẽ có những mô hình cung vốn mới mà còn sẽ có những bộ phim hay hơn

Có lẽ không có con ngựa thành Troy nào để áp dụng token hóa chính thống tốt hơn tài sản văn hóa thực tế (RWA). Ít ngành nào chín muồi cho sự đột phá như điện ảnh, và cũng không có ngành nào dễ dàng đồng cảm với tất cả mọi người, xét hầu như tất cả chúng ta đều kết thúc một ngày bằng việc xem Netflix (và sau đó phàn nàn về nội dung). Nhưng khi khán giả có thể đầu tư vào các dự án họ muốn xem, dù là từ nhà làm phim tên tuổi hay nhà sáng tạo mới nổi, thì không chỉ sẽ có những mô hình cung vốn mới mà còn sẽ có những bộ phim hay hơn.