Nhiệm kỳ thứ hai của Donald Trump sẽ có ý nghĩa gì đối với các vụ thâu tóm và sáp nhập trong lĩnh vực truyền thông?

Những năm tới có thể là thời kỳ bùng nổ của các vụ thâu tóm và sáp nhập. Quan điểm phổ biến là chính quyền Trump sẽ là bạn của các doanh nghiệp lớn và ủng hộ việc bãi bỏ quy định. Tổng thống đắc cử đã bổ nhiệm một đảng viên Cộng hòa, Andrew Ferguson, làm chủ tịch Ủy ban Thương mại Liên bang Hoa Kỳ (FTC), cơ quan giám sát luật chống độc quyền và bảo vệ người tiêu dùng.

Có thể có một loạt các thương vụ trong ngành truyền thông nhằm hợp nhất các nền tảng phát trực tuyến, còn các mạng lưới truyền hình cáp, chuỗi rạp và các tài sản khác sẽ mất giá. Các giao dịch lớn như vụ sáp nhập Skydance Media-Paramount Global có thể diễn ra tương đối suôn sẻ, trừ phi Trump ghim thù hằn cá nhân như với CNN, hãng đã đưa tin về mối liên hệ giữa chiến dịch tranh cử đầu tiên của ông và Nga cách đây vài năm. Việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ cắt giảm lãi suất lần thứ ba liên tiếp tạo ra các điều kiện thuận lợi cho các công ty đầu tư vốn cổ phần tư nhân giàu có tài trợ cho các giao dịch.

Jeff Shell, trước đây làm việc tại NBCUniversal, sẽ đứng đầu tập đoàn Skydance-Paramount hợp nhất và một trong những nhiệm vụ kinh doanh sẽ là tạo ra gói phát trực tuyến cạnh tranh nhằm giành thêm thuê bao. Comcast đang tách các đài của họ và David Zaslav của Warner Bros Discovery đã công khai nói về mong muốn bãi bỏ quy định và đang trong quá trình tái cấu trúc công ty của mình. Ông ấy có thể muốn bán tài sản… như CNN.

Sarah Baus đến từ Charleston, Nam Carolina, cầm tấm biển có dòng chữ “Giữ TikTok” khi cô và những người sáng tạo nội dung khác phản đối bên ngoài Tòa án Tối cao

Các vụ kiện chống độc quyền công ty mẹ của Facebook là Meta và Amazon mà chủ tịch FTC sắp mãn nhiệm Lina Khan đệ trình hiện có vẻ không chắc chắn, đặc biệt khi những tỷ phú sáng lập Jeff Bezos và Mark Zuckerberg đã bày tỏ lòng trung thành tại dinh Mar-a-Lago của Trump. Lưu ý thêm, Trump đã ban hành sắc lệnh hành pháp cho phép TikTok tiếp tục hoạt động bất chấp lệnh cấm đang chờ xử lý tại Mỹ. Nền tảng chia sẻ video này đã được cho thời hạn đến ngày 19 tháng 1 để tìm giải pháp thay thế cho chủ sở hữu hiện tại, ByteDance của Trung Quốc, công ty đã khiến các nhà lập pháp Mỹ ở cả hai đảng lo ngại về vấn đề an ninh quốc gia.

Các công ty mua nội dung giải trí có mạnh dạn hơn không?

Hoạt động của những công ty Mỹ săn mua nội dung giải trí nổi lên trong thời gian Liên hoan phim Sundance diễn ra. Những khó khăn của họ đã được tường thuật đầy đủ. Gần như không thể giành được một bộ phim thành phẩm nếu hãng phim hoặc dịch vụ phát trực tuyến đều đang rình rập, trừ phi một công ty có đủ khả năng tài chính, có thành tích xử lý các bộ phim ở quy mô nhất định hoặc có mối quan hệ sâu sắc với nhà làm phim. Kể cả khi mua được một tựa phim đáng thèm muốn, các nhà phân phối phim chiếu rạp nhỏ hơn vẫn phải cạnh tranh trong thị trường phim chiếu rạp khắc nghiệt: chất lượng phim, chọn phát hành dịp nổi bật nào và chiến dịch quảng bá phải chính xác.

A24 mua bộ phim hài tình cảm Sorry, Baby do Eva Victor đạo diễn và đóng chính (ảnh) trình chiếu tại Sundance năm nay với giá 8 triệu đôla

Chuyển sang việc mua trước, các nhà phân phối nhỏ phải đối mặt với tình thế tiến thoái lưỡng nan: đặt cược sớm vào một dự án dựa trên kịch bản hoặc cảnh quay ban đầu, hoặc mạo hiểm chờ dự án hoàn thành, khi đó họ sẽ phải đấu giá với các hãng phim và dịch vụ phát trực tuyến dư tiền. Sundance sẽ cung cấp một số chỉ báo nhu cầu, nhưng phải đến cuối năm nay thì chúng ta mới hiểu.

Một năm lớn cho phòng vé Mỹ

Sau khi đường ống sản xuất bị thu hẹp do đình công năm 2024, doanh thu phòng vé Bắc Mỹ năm ngoái khởi đầu chậm chạp và phục hồi để kết thúc năm với 8,8 tỉ USD, thấp hơn năm trước chỉ 3,3%. 2025 cần phải tốt hơn đáng kể so với năm ngoái để lấy lại đà tăng trưởng sau Covid. Thật khó mà kỳ vọng doanh thu phòng vé sẽ đạt gần mức đỉnh cao trước đại dịch là 11 triệu USD, nhưng có thể hướng tới con số hơn 9 tỉ USD.

Dàn phim bom tấn năm nay sẽ bắt đầu vào tháng 2 với Captain America: Brave New World của Marvel Studios

Dàn phim bom tấn năm nay sẽ bắt đầu vào tháng 2 với Captain America: Brave New World của Marvel Studios vào ngày 13 tháng 2. Những phim dự kiến nổi bật sẽ bao gồm các phần tiếp theo, phần tiền truyện, khởi động lại và phim ăn theo mới của các chuỗi phim Jurassic World, Superman, Avatar, Mission: Impossible, Zootopia, Wicked, Fantastic Four và Ballerina, cũng như các tựa phim được mong đợi như Mickey 17, Michael, A Minecraft Movie, A Big Bold Beautiful Journey và Sinners. Chưa kể những đột phá mà chưa ai nói đến.

Sundance và Hội chợ phim Mỹ (AFM) sẽ đi về đâu?

Năm nay, ngành công nghiệp sẽ biết về số phận của hai sự kiện lớn trong lịch điện ảnh Mỹ. Những người đứng đầu Sundance Institute đang cân nhắc ba ứng cử viên để tổ chức liên hoan phim của họ từ năm 2027 và sẽ không tiết lộ quyết định cho đến khi sự kiện năm nay kết thúc vào ngày 2 tháng 2. Đó sẽ là Park City (đóng vai trò phụ cho sự hiện diện mở rộng của Salt Lake City), hay Cincinnati ở Ohio, hay Boulder, Colorado? Hồi tháng 12 năm 2024, đội ngũ quảng bá của liên hoan phim đã khẳng định là quyết định vẫn chưa được đưa ra.

Rồi đến vấn đề của Hội chợ phim Mỹ (AFM), đã chuyển đến Las Vegas vào tháng 11 năm ngoái sau nhiều lời phàn nàn về các địa điểm rải rác ở Santa Monica và các nơi tổ chức không phù hợp. Ý kiến đồng thuận là hội chợ năm nay sẽ quay trở lại Los Angeles.

“Việc trở lại Los Angeles có ý nghĩa đặc biệt sau vụ cháy rừng tàn khốc gần đây,” Jean M. Prewitt và Clay Epstein, lần lượt là CEO và chủ tịch IFTA (Independent Film & Television Alliance: Liên minh Phim và Truyền hình Độc lập), đơn vị tổ chức AFM, cho biết. “Sẽ rất phấn khởi khi được tụ họp với các đồng nghiệp tại đây một lần nữa, nơi AFM bắt đầu, và khi làm như vậy, chúng tôi sẽ tham gia vào quá trình tái thiết thành phố, một trung tâm quan trọng của ngành công nghiệp của chúng tôi.” (theo tin ngày 29 tháng 1 trên The Hollywood Reporter)

AFM 2025 sẽ diễn ra từ ngày 11 đến 16 tháng 11 tại Fairmont Century Plaza ở Century City, ngay cạnh Beverly Hills (ảnh)

Liệu mảng sản xuất của California có tăng lên không?

Sản xuất phim chạy đi chỗ khác không phải chuyện gì mới mẻ đối với tiểu bang quê hương của Hollywood, nhưng người ta ngày càng lo ngại về số lượng đơn vị chế tác chọn di dời. Thất vọng vì chi phí cao và những đòi hỏi của bộ máy quan liêu SAG-AFTRA, các hãng phim, dịch vụ phát trực tuyến và nhà sản xuất độc lập đã bị các tiểu bang khác của Mỹ và các khu vực nằm trong quyền hạn pháp lý quốc tế thu hút bằng các ưu đãi hấp dẫn, hầu hết trong số đó tự hào có đội ngũ nhân viên giàu kinh nghiệm và nền kinh tế phải chăng hơn.

FilmLA vừa công bố rằng dù quý IV năm 2024 chứng kiến số ngày quay phim điện ảnh và truyền hình tại khu vực Los Angeles mở rộng tăng 6,2%, năm ngoái nhìn chung là năm kém năng suất thứ hai thời gian gần đây sau năm 2020 bị ảnh hưởng bởi Covid. Các vụ cháy rừng ở Los Angeles đã làm mức sản xuất giảm trong quý đầu tiên và mọi sự chú ý sẽ đổ dồn vào việc liệu khu vực này có thể lấy lại vị thế trung tâm quay phim lớn hay không. Thống đốc California Gavin Newsom đã đề xuất tăng gấp đôi ưu đãi thuế cho phim điện ảnh và truyền hình từ 330 triệu USD lên 750 triệu USD. Biện pháp này sẽ được trình lên các nhà lập pháp tiểu bang trong năm nay và được California Production Coalition, nhóm vận động có các thành viên bao gồm Raleigh Studios Hollywood & Saticoy Studios và Phòng Thương mại Hollywood, ủng hộ.

Sản xuất phim chạy đi chỗ khác không phải chuyện gì mới mẻ đối với tiểu bang quê hương của Hollywood, nhưng người ta ngày càng lo ngại về số lượng đơn vị chế tác chọn di dời

Hay các trung tâm quốc tế sẽ chiếm ưu thế vĩnh viễn?

Khả năng là cuộc chiến thu hút đầu tư sản xuất vào Mỹ lên cao trào hơn vào năm 2025 khi các quốc gia chủ chốt hành động trong bối cảnh lo sợ bị các điểm đến hàng đầu bỏ lại phía sau. Chính phủ Séc gần đây đã phê duyệt nâng mức ưu đãi sản xuất từ 20% lên 25% từ năm 2025 và cung cấp ưu đãi 35% cho kỹ xảo và hoạt hình. Từ ngày 1 tháng 2, Đức sẽ tăng mức hoàn thuế lên 30%. Chi tiêu cho kỹ xảo tại Vương quốc Anh hiện được hưởng mức hoàn thuế hào phóng hơn là 29,25%, tăng từ mức 25% trước đó bắt đầu từ ngày 1 tháng 1 năm 2025 và bãi bỏ giới hạn 80% đối với chi tiêu đủ điều kiện. Nghiên cứu gần đây của Cơ quan quan sát nghe nhìn châu Âu đã nhấn mạnh vai trò ngày càng tăng của các ưu đãi trong sản xuất, kết luận rằng ưu đãi sẽ chiếm nhiều hơn trong tổng nguồn vốn làm phim khi mà đầu tư mạo hiểm và đại chúng đang giảm.

Liệu trí tuệ nhân tạo (AI) có được ủng hộ ở châu Âu không?

Nỗi lo về khả năng AI gây phá hủy-thay thế đã lên đến đỉnh điểm trong và sau các cuộc đình công ở Hollywood. Bước sang năm 2025 — và bên ngoài nước Mỹ — cảm giác người ta ít lo lắng hơn và tập trung hơn vào cách tận dụng AI vì lợi ích của ngành.

Mối quan hệ giữa AI và các ngành công nghiệp sáng tạo cũng có thể đi đúng hướng để cải thiện trong năm 2025 khi các chính phủ châu Âu cố gắng mang lại sự chắc chắn về pháp lý cho việc sử dụng các tư liệu được bảo vệ bản quyền trong đào tạo mô hình

Nhiều người trong khu vực quốc tế nhận ra rằng chi phí sản xuất đã tăng vọt trong những năm gần đây, cản trở sáng tạo và đầu tư vào làm phim. Một số người hiện coi AI là một cách để thúc đẩy hiệu quả, thúc đẩy tham vọng sáng tạo và cho phép các nhà làm phim làm được nhiều việc hơn với nguồn lực ít hơn. Đối với họ, công nghệ sẽ giúp cắt giảm các nhiệm vụ nhàm chán, lặp đi lặp lại hơn là thay thế những con người sáng tạo.

Những người khác tin rằng các công cụ AI có thể giúp dân chủ hóa và đa dạng hóa ngành công nghiệp phim ảnh và truyền hình bằng cách giảm rào cản gia nhập cho những tiếng nói đa dạng. Mối quan hệ giữa AI và các ngành công nghiệp sáng tạo cũng có thể đi đúng hướng để cải thiện trong năm 2025 khi các chính phủ châu Âu cố gắng mang lại sự chắc chắn về pháp lý cho việc sử dụng các tư liệu được bảo vệ bản quyền trong đào tạo mô hình. Ví dụ, chính phủ Anh đang tiến hành tham vấn nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bằng cách đảm bảo bảo vệ và thanh toán cho chủ sở hữu quyền và hỗ trợ các nhà phát triển AI đổi mới một cách có trách nhiệm.

Cắt giảm tài trợ công sẽ tiếp tục

Liên hoan phim quốc tế Busan 2024 đã chứng kiến khoản trợ cấp của chính phủ từ Hội đồng Điện ảnh Hàn Quốc (Kofic) giảm 50%

Đối với nhiều liên hoan phim châu Âu và quốc tế triển vọng là rất khó khăn vào năm 2025 trong bối cảnh áp lực lạm phát và cắt giảm của chính phủ. Chi phí tổ chức các liên hoan phim tiếp tục tăng vào thời điểm các chính phủ eo hẹp tiền bạc đang đánh giá lại mức chi tiêu cho văn hóa. Berlinale đã mất 2 triệu euro hỗ trợ tài chính cho kỳ liên hoan năm 2025 do chính quyền thành phố mạnh tay cắt giảm chi tiêu. Liên hoan phim Hà Lan (NFF) đã mất trợ cấp từ thành phố Utrecht. Trong khi đó, Liên hoan phim Busan 2024 đã chứng kiến khoản trợ cấp của chính phủ từ Hội đồng Điện ảnh Hàn Quốc (Kofic) giảm 50%.

Các liên hoan phim khó có thể bù đắp được thiếu hụt từ người tham dự và đơn vị tham gia, nhiều trong số họ đang tìm cách hạn chế chi tiêu của chính bản thân, có nghĩa là nhiều bên đang tìm kiếm hỗ trợ từ các nhà tài trợ tư nhân và các tổ chức từ thiện để giúp bù đắp thiếu hụt.

Áp lực kinh phí sản xuất sẽ tiếp tục

Kinh phí có khả năng vẫn là điểm nóng vào năm 2025. Giá của nhân tài và đoàn làm phim có nghĩa dự án phim vẫn là triển vọng đầy thách thức đối với nhiều nhà đầu tư. “Chúng ta phải quay trở lại giai đoạn họ thấy có lãi,” một nhà sản xuất cho biết. “Cốt lõi là cố gắng có được con số kinh phí phù hợp.”

Jonathan Bailey (phải) và Scarlett Johansson trong Jurassic World Rebirth sẽ ra rạp vào ngày 2 tháng 7

Phát biểu tại Hội chợ Nghe nhìn Quốc tế (MIA) năm ngoái, Frederic Fiore, chủ tịch công ty đầu tư phim Logical Pictures, cho biết công ty của ông đã phân tích 800-1.000 dự án mỗi năm chọn ra khoảng 20 dự án để đầu tư. “Kinh phí làm phim là chìa khóa thành công cho các nhà đầu tư.” Công ty của ông có thỏa thuận đồng cung vốn và đồng sản xuất phim với Pathe. “Một trong những động lực là nếu giá quá đắt, chúng tôi sẽ không chấp nhận. Dù thành công thì lợi nhuận cũng sẽ giảm.”

Tìm kiếm sự nhẹ nhàng dễ chịu

Người mua nói chung đang tìm kiếm nội dung nhẹ nhàng và lạc quan hơn là những bộ phim quá u ám. Người mua thường muốn những câu chuyện mà nhân vật chính vượt qua được thách thức vào cuối phim. Những tài sản trí tuệ đã được biết đến — bất luận là sách, bài viết hay tiểu sử nhân vật — cũng sẽ tiếp tục được ưa chuộng. Bên truyền hình, những người duyệt chương trình đang ủng hộ phương án an toàn là sản xuất thêm mùa mới và các phim bộ lâu năm hơn là những phim phát sóng lần đầu. Điều này diễn ra trong bối cảnh các dịch vụ phát trực tuyến đang ủng hộ quảng cáo. Kết quả là, các dịch vụ phát trực tuyến đã trở nên giống truyền hình phát sóng hơn, thiên về việc giữ chân thuê bao hơn là thu hút khách hàng.

Những tài sản trí tuệ đã được biết đến — bất luận là sách, bài viết hay tiểu sử nhân vật — cũng sẽ tiếp tục được ưa chuộng. Ảnh: Zootopia 2 sẽ ra rạp ngày 26 tháng 11

Dự án phim điện ảnh và phim truyền hình có chi phí thấp hơn cũng được ưa chuộng thay vì các xuất phẩm kinh phí lớn của thời kỳ ngay sau Covid. Việc cấp phép cũng là một nguồn lực đáng gờm nổi lên khi các dịch vụ phát trực tuyến có ý thức về chi phí ngày càng vui vẻ chọn phim điện ảnh và phim truyền hình chất lượng thay vì tài trợ cho các xuất phẩm tự chế tác đắt đỏ.