Với sản lượng hàng năm hơn 500 phim, Trung Quốc tự hào có ngành công nghiệp điện ảnh lớn thứ ba thế giới sau Ấn Độ và Mỹ, nhưng các nhà phê bình, như giáo sư Huang Shixian ở Học viện Điện ảnh Bắc Kinh, than phiền rằng ngành công nghiệp điện ảnh tự hạ thấp mình chỉ như một công cụ kiếm tiền, gần như quên mất vai trò truyền bá văn hóa.

Năm bộ phim thành công nhất về doanh thu phòng vé ở Trung Quốc trong hai năm qua, bao gồm Nhượng tử đạn phi của Khương Văn, đều tầm thường về mặt văn hóa, thậm chí còn là những tác phẩm hời hợt, ông Huang phát biểu tại Liên hoan phim Bách Hoa Kim Kê lần thứ 20, khai mạc ngày 19/10 ở Hợp Phì, thủ phủ tỉnh An Huy phía đông Trung Quốc.

Ông Huang nói bộ phim chuyển thể Nhượng tử đạn phi của Khương Văn hoàn toàn không liên quan gì tới bối cảnh lịch sử được miêu tả trong tiểu thuyết, và chuyển tấn bi kịch thành câu chuyện phiêu lưu nói về cuộc đối đầu giữa kẻ cướp và tên đầu gấu.

“Ngành công nghiệp điện ảnh vứt bỏ sự tôn trọng văn hóa do mưu cầu lợi nhuận tối đa,” ông Huang nói.

Doanh thu phòng vé Trung Quốc tăng mạnh nhưng nhiều phim bị phê bình là thiếu chiều sâu văn hóa

Dù các bộ phim võ thuật nhận những lời khen ngợi cho điện ảnh Trung Quốc từ hải ngoại, nhưng đạo diễn Hoàng Khải cho rằng như một nhân tố điện ảnh được dựng sẵn, chỉ riêng võ thuật thôi thì không nói được trọn vẹn văn hóa Trung Hoa.

Khi khán giả nước ngoài nghĩ đến điện ảnh hay văn hóa Trung Quốc, họ gần như nhớ ngay đến các ngôi sao phim võ thuật như Lý Tiểu Long, Thành Long, Lý Liên Kiệt và Chương Tử Di, vị đạo diễn này nói.

“Điện ảnh Trung Quốc cần tiến ra thị trường hải ngoại, điều đó có thể giúp khán giả nước ngoài hiểu hơn về cốt lõi của văn hóa Trung Hoa,” ông nói.

Thành công của các phim thương mại bom tấn của Trung Quốc khiến các phim hiện thực khó sống sót, Fan Zhizhong, nhà nghiên cứu điện ảnh tại trường Đại học Triết Giang, nói

Cùng ý kiến với ông Fan, ông Khang Kiện Dân, phó chủ tịch Hiệp hội Điện ảnh Trung Quốc, nói rằng thế hệ các nhà làm phim trẻ nên kế thừa truyền thống chủ nghĩa hiện thực của các bậc tiền bối.

“Họ nên tìm tòi sâu về đời thực của những người dân bình thường và hiểu cách họ sống và làm việc. Chỉ có những tác phẩm dựa trên những nghiên cứu như thế mới có thể gây ấn tượng với khán giả trong và ngoài nước,” ông Khang nói.

Các chuyên gia cũng đồng ý rằng sự thiếu hụt tính độc đáo đã cản trở sự phát triển bền vững của ngành điện ảnh nước nhà.

Nếu điện ảnh Trung Quốc muốn tìm được chỗ đứng trên thị trường thế giới thì các nhà làm phim và những người điều chỉnh cần phải khai thác tài nguyện văn hóa trong nước, đưa ra những cải cách trong ngành và cải thiện chiến lược tiếp thị, ông Fan nói. “Chỉ có bằng cách đó ngành công nghiệp điện ảnh mới có thể góp phần vào quyền lực mềm của quốc gia.”

Trung Quốc sản xuất hơn 520 bộ phim trong năm 2010, tăng lên so với con số dưới 100 phim hàng năm trước năm 2003. Các phim được trình chiếu ở Trung Quốc năm ngoái thu vào 10 tỉ nhân dân tệ (1,57 tỉ đôla) ở phòng vé, cao gấp 10 lần doanh thu phòng vé năm 2002.