Bốn năm qua nhà làm phim từng được đề cử Oscar Joe Berlinger đã dành rất nhiều thời gian để điều tra những kẻ giết người hàng loạt đến mức gần đây ông cảm thấy, nói một cách đơn giản, “giết người hàng loạt đã hết”. Ông đã miêu tả sơ lược về Ted Bundy, John Wayne Gacy và Jeffrey Dahmer trong các phim bộ tài liệu hàng đầu của Netflix; chỉ đạo Zac Efron vào vai Bundy trong Extremely Wicked, Shockingly Evil and Vile; và chỉ đạo phim bộ tài liệu năm tập cho Starz về Samuel Little, kẻ giết người hàng loạt khét tiếng nhất trong lịch sử nước Mỹ.

“Tôi sẽ trở thành Ngài Giết Người Hàng Loạt mất thôi,” Berlinger nói thản nhiên trong một cuộc gọi điện video gần đây với Vanity Fair.

Kiệt sức với chủ đề nghiệt ngã, nhà làm phim và tự nhận mình là người đam mê thị trường chứng khoán chuyển hướng sang một kẻ săn mồi hàng loạt ít đẫm máu hơn, Bernie Madoff, chủ đề của phim bộ tài liệu Netflix mới của ông, Madoff: The Monster of Wall Street. Nhưng trong quá trình nghiên cứu và phỏng vấn — với Diana B. Henriques, tác giả cuốn Wizard of Lies, Jim Campbell, tác giả của Madoff Talks, Andrew Ross Sorkin phóng viên The New York Times và CNBC, cũng như các đặc vụ FBI, nhân viên của Madoff, và một số nạn nhân trò lừa đảo của hắn — Berlinger nhận ra Madoff chẳng khác gì mấy so với Bundy và Dahmer.

“Ông ta là một kẻ tâm thần có nhiều điểm tương đồng nhất định với những kẻ giết người hàng loạt mà tôi đã lập hồ sơ,” nhà làm phim từng được đề cử Oscar Joe Berlinger nói.

Berlinger nói: “Ông ta là một kẻ tâm thần có nhiều điểm tương đồng nhất định với những kẻ giết người hàng loạt mà tôi đã lập hồ sơ. Hoàn toàn thiếu sự đồng cảm. Nếu bạn lấy hết tiền của một góa phụ, nói rằng bạn sẽ chăm sóc bà ấy, và lấy số tiền đó, thật kinh khủng. Phẩm chất khác là tính ái kỷ tột độ đã thúc đẩy ông ta.”

Sau khi phát hành, Madoff: The Monster of Wall Street đã xô đổ kỷ lục của Netflix vào thứ tư 3/1 trở thành chương trình phổ biến thứ hai, sau Kaleidoscope, một phần nhờ vào sự phân tích dễ hiểu của Berlinger về các tội ác tài chính của Madoff. Nhà làm phim nói rằng ông hy vọng người xem sẽ nhận ra tội ác của Madoff không phức tạp đến thế, còn lâu mới là một vụ giết người hoàn hảo — có điều kế hoạch Ponzi của ông ta được các cơ quan quản lý chểnh mảng tiếp tay.

“Hầu hết những người kể về Bernie Madoff đã kể theo cách thần thoại hóa Bernie như thể ác nhân thiên tài một tay lừa cả Phố Wall và lừa các cơ quan quản lý,” Berlinger nói. “Một trong những điều trớ trêu của toàn bộ sự việc là những gì ông ta làm không phức tạp đến thế. Cú lừa quá đơn giản, thế mới thấy sự thất bại trong quy định và với những người hiểu biết hơn mà vẫn giao dịch với ông ta. Thực tế là ông ta đã được những người hiểu biết hơn tạo điều kiện cho ông ta lừa đảo.”

Chỉ ba tháng sau khi Madoff bị bắt, nhà tài chính bị thất sủng lãnh án 11 trọng tội liên bang và thừa nhận đã biến hoạt động kinh doanh quản lý tài sản của mình thành một kế hoạch Ponzi khổng lồ

Nhà làm phim đề cập đến Harry Markopolos, nhà điều tra gian lận tài chính bắt đầu điều tra Madoff vào năm 1999, và đã trình lên Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch (SEC) các tài liệu chứng minh giả thuyết của ông cho rằng Madoff là một kẻ lừa đảo từ nhiều năm trước khi Madoff bị bắt. Berlinger nói: “Có rất nhiều cảnh báo về nguy hiểm — Harry Markopolos mất bốn phút để nhận ra đó là một trò lừa. Ví dụ, bất kỳ ai trong lĩnh vực tài chính đều biết rằng số lượng hợp đồng quyền chọn mà ông ta cần để thực hiện chiến lược chuyển giá chia nhỏ của mình vượt quá toàn bộ số lượng quyền chọn đang nắm. Lợi nhuận của ông không phản ánh thị trường chứng khoán…. Cuối cùng khi [các nhà quản lý] bắt đầu thức tỉnh và chú ý một chút, SEC [đã thất bại] trong việc kiểm tra tài khoản Công ty Tín thác Lưu ký của ông ta, tài khoản này lẽ ra phải chứa số chứng khoán trị giá 50 tỉ đôla. Chỉ mất năm phút. Thật không thể tin được.”

Chỉ ba tháng sau khi Madoff bị bắt, nhà tài chính bị thất sủng lãnh án 11 trọng tội liên bang và thừa nhận đã biến hoạt động kinh doanh quản lý tài sản của mình thành một kế hoạch Ponzi khổng lồ. Vào thời điểm đó, lời thú nhận của ông mang lại cho ông chút thiện chí từ những người tin rằng Madoff đã nhanh chóng ra đầu thú để cứu vợ mình, Ruth, hai con trai Mark và Andrew khỏi phải đau khổ hơn nữa. Nhưng trong quá trình báo cáo của Berlinger, cho biết ông đã nói chuyện với các nguồn tin am hiểu, những người khẳng định việc đầu thú của Madoff không phải là hành động nhân từ vào giờ chót mà là chiến lược để tránh bị mafia tấn công.

Mới 12 năm sau khi bị kết án 150 năm tù, Madoff qua đời vì bệnh thận mãn tính. Madoff đã được hỏa táng và hộp tro cốt của ông ta vẫn nằm ở văn phòng luật sư — không ai sẵn lòng nhận hài cốt của ông ta về chôn cất

“Nếu tôi nhớ không nhầm thì ông ta có hơn 200 quỹ trung chuyển bên ngoài Hoa Kỳ… và rất nhiều tiền đó từ những người mà chúng tôi đã nói chuyện, những người sẽ không được ghi âm, nói rằng rửa rất nhiều tiền từ mafia Nga và các tổ chức buôn ma túy Mexico,” Berlinger nói. “Cũng có rất nhiều tiền hợp pháp trong số đó…. Cảm giác có một giả thuyết thú vị rằng ông ta nhanh chóng nhận tội và chọn cách đưa mình vào tù để tránh bị mafia tấn công. Ông ta được ghi nhận vì tự đầu thú và lo cho gia đình bằng cách nói, ‘Tôi là người duy nhất liên quan.’ Theo tôi, điều đó chỉ càng vạch mặt con người ông ta đúng như tôi nghĩ…. Khi bạn là người tự yêu mình, bạn sẽ không làm đủ thứ vì gia đình…. Tôi không nghĩ ông ta làm điều đó vì bất kỳ cảm giác hối hận hay trách nhiệm nào.”

Năm 2021, mới 12 năm sau khi bị kết án 150 năm tù, Madoff qua đời vì bệnh thận mãn tính. Madoff đã được hỏa táng và, trong Madoff: The Monster of Wall Street, Berlinger tiết lộ rằng hộp tro cốt của Madoff vẫn nằm ở văn phòng luật sư — không ai sẵn lòng nhận hài cốt của ông ta về chôn cất.

Sau cái chết của Madoff, thế giới tài chính lại bị một vụ lừa đảo trị giá hàng tỉ đôla khác tấn công, lần này tập trung vào Sam Bankman-Fried, người đồng sáng lập sàn giao dịch tiền điện tử FTX, đã bị buộc tám tội gian lận, rửa tiền và các tội phạm tài chính khác. (Bankman-Fried đã không nhận tội.) Gần đây SEC đệ đơn kiện dân sự cáo buộc người đàn ông 30 tuổi này “đã tham gia vào một kế hoạch lừa đảo các nhà đầu tư vốn cổ phần trong FTX… dàn dựng một vụ lừa đảo lớn kéo dài nhiều năm, chuyển hàng tỉ đôla tiền của khách hàng trên nền tảng giao dịch vào túi riêng và giúp phát triển đế chế tiền điện tử của anh ta.”

Harry Markopolos, nhà điều tra gian lận tài chính bắt đầu điều tra Madoff vào năm 1999, và đã trình lên Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch (SEC) các tài liệu chứng minh giả thuyết của ông cho rằng Madoff là một kẻ lừa đảo từ nhiều năm trước khi Madoff bị bắt

Mặc dù Bankman-Fried không vận hành một kế hoạch Ponzi, nhưng Berlinger nhận thấy những điểm tương đồng giữa ông vua tiền điện tử bị thất sủng và Madoff.

Berlinger nói: “Chúng ta thấy ở Sam Bankman-Fried có hai thành phần tương tự mà chúng ta thấy trong mọi hành vi gian lận: quy định hoàn toàn lỏng lẻo. Trong trường hợp của Bernie — sự kém cỏi lên đến mức gần như tội phạm. Đã có Harry Markopolos năm lần trong tám năm trình bày một tài liệu rất thuyết phục rằng có gì đó không ổn ở đây. Và họ hoàn toàn phớt lờ ông ấy…. Bạn đã có những người quản lý đang ngủ gật với cả Bernie và Bankman-Fried. Họ thích đến dọn dẹp đống bừa bộn hậu sự – nhưng họ đã ở đâu để tránh đống lộn xộn hoặc làm cho đống lộn xộn đó nhỏ hơn nhiều?”

“Điều còn lại là lòng tham… [Madoff] được hỗ trợ và tiếp tay bởi lòng tham, bởi những người hiểu biết hơn,” nhà làm phim nói. “Lòng tham mù quáng khiến người ta ngoảnh mặt làm ngơ…. Với Bankman-Fried, bạn có các nhà đầu tư tinh vi nhận tiền từ khách hàng và đầu tư vào FTX khi lẽ ra họ phải am hiểu hơn — đặc biệt là khi bạn đang giao dịch bằng tiền của người khác. Bạn được ủy thác để biết số tiền đó sẽ đi đâu.”

Berlinger hy vọng các phim tài liệu của ông sẽ mở rộng tầm mắt cho người xem về thực tế của Phố Wall

Berlinger hy vọng các phim tài liệu của ông sẽ mở rộng tầm mắt cho người xem về thực tế của Phố Wall.

“Tôi thực hiện bộ phim này thành câu chuyện cảnh giác vì dường như cứ dăm ba năm chúng ta lại có một vụ gian lận và mọi người luôn bất ngờ,” nhà làm phim nói. “Tuy nhiên, chúng ta thấy các kiểu hành vi giống nhau. Với tôi, thông điệp cuối cùng của bộ phim là Phố Wall không phải bạn bè gì của bạn…. Hầu hết mọi người đều trung thực và đúng luật nhưng rất nhiều quảng cáo về hưu trí như này — ‘Chúng tôi muốn giúp bạn đạt được mục tiêu nghỉ hưu’ — họ chẳng phải bạn bè gì của bạn. Họ muốn kiếm tiền từ bạn. Họ muốn bán bảo hiểm nhân thọ cho bạn. Họ muốn bạn đảo ngược thế chấp nhà của bạn. Họ ở đó để kiếm tiền từ bạn.”