Chênh lệch gây choáng trong doanh thu phòng vé của Hollywood đã phơi bày hoàn toàn vào cuối tuần vừa rồi khi năm 2019 gần kết thúc.

Star Wars: The Rise of Skywalker, phim mới nhất trong thiên truyện khoa học giả tưởng kéo dài bốn thập kỷ, đã thu ước tính 176 triệu đôla từ thứ năm đến chủ nhật, theo Disney, công ty sở hữu phim chuỗi sinh lợi này. Nó đã rải bụi không gian lên Cats, Universal Pictures chuyển thể điện ảnh vở nhạc kịch của Andrew Lloyd Webber, bị chê bai tơi bời, chỉ thu được 6,5 triệu đôla, chưa bằng một nửa so với dự đoán của giới phân tích.

Với kết quả mở màn của Skywalker và Cats, năm 2019 đang khép lại với tổng cộng khoảng 11,4 tỉ đôla ở Bắc Mỹ, giảm 4% so với mức kỷ lục của năm ngoái, theo ước tính của ngành.

Kết quả từ hai phim mới phát hành cuối tuần rồi phản ánh một vấn đề khó chịu đối với giới chủ rạp chiếu phim ở Bắc Mỹ, những người ngày càng lo lắng trước vực sâu và đỉnh cao của tình trạng kẻ ăn không hết người lần không ra ở phòng vé — và thiếu một nền tảng trung gian giữa hai thái cực đó.

2019 là năm của những đỉnh cao như Avengers: Endgame nhưng cũng là năm mà vực sâu chứa đầy những bom xịt như Playmobil: The Movie

Đúng vậy, đây là năm của Avengers: Endgame, đã trở thành phim có doanh thu toàn cầu cao nhất từ trước đến nay (chưa điều chỉnh lạm phát), cũng là năm của Lion King làm lại và Frozen 2 của Disney. Nhưng đây còn là một năm của những bom xịt lịch sử. Ví dụ, Playmobil: The Movie, chỉ thu được 656.000 đôla ở Bắc Mỹ vào cuối tuần mở màn. Trong khi đó, phim chuyển thể The Goldfinch của Warner Bros. thu về chỉ 5 triệu đôla.

Năm nào mà chẳng có bom xịt, nhưng đối với nhiều người, thị trường phim chiếu rạp đang trở thành một ngành kinh doanh bị các phim bom tấn sở hữu-trí tuệ-quyền lực áp đảo, trả giá bằng hầu hết mọi thứ khác, kể cả phim tầm trung vốn từng giữ cho rạp chiếu hoạt động quanh năm.

Năm nay, phần bánh ‘khủng’ trong tổng doanh thu đã thuộc về một nhúm phim. 10 phim hàng đầu tại phòng vé Bắc Mỹ chiếm 38% doanh thu từ đầu năm đến nay, theo Comscore. Con số đó tăng từ 33% ở năm 2018 và 24% năm năm trước.

The Goldfinch của Warner Bros. thu về chỉ 5 triệu đôla

“Có một dàn phim nội dung khá đa dạng, nhưng đôi khi những phim lớn hút hết dưỡng khí phòng vé,” Chris Johnson, giám đốc điều hành Classic Cinemas có trụ sở tại Illinois, vận hành 121 màn chiếu. Lượt người xem tại các rạp chiếu phim của anh trong năm giảm khoảng 1% so với năm 2018, tính đến tuần trước, trong khi doanh thu về cơ bản là đứng yên, Chris Johnson cho biết.

Có nhiều lý do rõ ràng cho sự phân cực này. Khi các hãng phim ngày càng không thích rủi ro, phần lớn thị trường cho phim hài, tâm lý và lãng mạn-hài có ngân sách trung bình đã di cư sang các dịch vụ phát trực tuyến như Netflix. Các hãng phim không muốn mạo hiểm có bom xịt hổ thẹn, và các dịch vụ trực tuyến còn gì sung sướng hơn khi sử dụng nội dung giải trí đó để thu hút thuê bao.

Chẳng hạn, bộ phim được giới phê bình đánh giá cao Marriage Story của Noah Baumbach, có khả năng nhận được nhiều đề cử Oscar, đã đến Netflix. Disney gần đây phát hành một phim Giáng sinh có Anna Kendrick và Lady and the Tramp làm lại trên dịch vụ phát trực tuyến Disney+ của họ.

Những chú mèo đã chật vật vì những đánh giá khắc nghiệt, cũng như phản ứng nhanh chóng và tàn bạo trên mạng

Khi các hãng nghĩ rằng một bộ phim phù hợp với màn ảnh rộng, họ chi hàng chục triệu đôla để tiếp thị cho chúng thành “những sự kiện” quy mô lớn, khiến cho các bộ phim nhỏ khó lấy được chú ý hơn.

“Các hãng phim trở nên chạy theo lợi ích cổ đông và bị tiếp thị và kế toán dắt mũi hơn bao giờ hết, và khả năng đầu tư vào tính nguyên bản đổ hết về dịch vụ trực tuyến,” Rick Cohen, người điều hành rạp chiếu Transit Drive-In năm màn hình ở Lockport, New York, nói. “Nhưng người ta vẫn có 200 triệu đôla để ném vào Dark Phoenix. Với chỗ tiền đó bạn có thể làm được cả chục bộ phim nguyên bản.”

Mạng xã hội cũng đã đóng một vai trò quan trọng.

Cụ thể, Những chú mèo đã chật vật vì những đánh giá khắc nghiệt, cũng như phản ứng nhanh chóng và tàn bạo trên mạng đối với các tài liệu tiếp thị của nó, bao gồm trailer đầu tiên được phát hành hồi tháng 7. Nhiều nhà phê bình cáu tiết với “công nghệ lông thú kỹ thuật số” được sử dụng để biến những người biểu diễn bao gồm Taylor Swift và Judi Dench thành mèo-lai-người CGI. Nếu một bộ phim bị xem là dở trên mạng xã hội trước khi ra rạp, thì rất khó, nếu không muốn nói là không thể, cứu vãn.

The Rise of Skywalker không chỉ cố gắn kết các tuyến truyện khác nhau của chuỗi phim, mà còn cố để thỏa mãn các tín đồ Star Wars

Tuy nhiên, Universal đang hy vọng bộ phim sẽ đến được khán giả mục tiêu của mình, bao gồm người xem lớn tuổi hơn, trong những ngày lễ.

“Câu chuyện không nhất thiết là Cats sẽ làm ăn ra sao ở Bắc Mỹ,” Jim Orr, chủ tịch phân phối nội địa của Universal Pictures nói. “Nhóm khán giả này không nhất thiết đổ xô đi xem vào cuối tuần mở màn.”

Một phần bánh lớn chưa từng có của ngành kinh doanh này do một khổng lồ duy nhất chi phối: Walt Disney Co.

Phim của Disney chiếm 32% doanh thu bán vé ở Bắc Mỹ, thị phần cao nhất trong kinh doanh giải trí hiện đại, theo Comscore. Tính luôn phim từ 20th Century Fox và chi nhánh đặc biệt Fox Searchlight, mà Disney đã thâu tóm vào tháng 3, thị phần của công ty là 37%.

Một phần bánh lớn chưa từng có của ngành kinh doanh này do một khổng lồ duy nhất chi phối: Walt Disney Co

Disney một lần nữa dựa vào các thương hiệu phổ biến của họ. Endgame, đỉnh cao của tuyến truyện 22-phim từ Marvel Studios, thu về gần 2,8 tỉ đôla toàn cầu (phá kỷ lục của Avatar, chưa tính lạm phát). Bảy trong tốp 10 phim có doanh thu hàng đầu ở Bắc Mỹ do Disney phát hành. Hai trong số đó, The Lion King và Aladdin, làm lại phim hoạt hình kinh điển thập niên 90. Một cặp khác, Toy Story 4 và Frozen 2, là những phim hoạt hình phần tiếp theo. Captain Marvel là, à, một phim Marvel.

“Đây chắc chắn là một năm lá cờ đầu,” chủ tịch phát hành rạp của Disney, Cathleen Taff nói. “Mỗi hãng phim của chúng tôi đã đóng góp lớn vào kết quả này. Đó là cách duy nhất để bạn có thể có được một số như thế.”

Bộ phim Star Wars mới nhất đóng lại mạch chín phim của gia đình Skywalker đã bắt đầu với Star Wars của George Lucas vào năm 1977. Doanh thu mở màn thể hiện một khởi đầu mạnh mẽ cho bộ phim do Abrams làm đạo diễn, mặc dù thấp hơn so với các chương trước trong bộ ba phim đã bắt đầu với The Force Awakens năm 2015.

Nhiều bom xịt đã chứng minh rằng một số phim chuỗi loạng choạng. Charlie Angels khởi động lại của Sony Pictures chìm nghỉm với 17,7 triệu đôla ở Bắc Mỹ

Doanh thu mở màn của Rise of Skywalker giảm 20% so với màn ra mắt của Star Wars: The Last Jedi, phần phim năm 2017 do Rian Johnson viết kịch bản và đạo diễn, lấy 220 triệu đôla tuần đầu công chiếu ở Bắc Mỹ và cuối cùng thu về 1,3 tỉ đôla toàn thế giới. Các nhà phê bình đã có ý kiến trái chiều về The Rise of Skywalker, phần phim không chỉ cố gắn kết các tuyến truyện khác nhau của chuỗi phim, mà còn cố để thỏa mãn các tín đồ Star Wars. Tuy The Last Jedi thành công rực rỡ với các nhà phê bình, lựa chọn sáng tạo của nó đã chia rẽ người hâm mộ.

The Rise of Skywalker là phim Star Wars thứ năm của Lucasflim, do Kathleen Kennedy điều hành, sản xuất kể từ khi bán cho Disney với giá 4 tỉ đôla vào năm 2012.

Tổng cộng, phim của Disney năm nay đã thu về kỷ lục 3,5 tỉ đôla ở Bắc Mỹ, gấp đôi đối thủ gần nhất là Warner Bros.

Clint Eastwood, Sam Rockwell, và Paul Walter Hauser trên trường quay Richard Jewell (2019)

Warner Bros thuộc sở hữu của AT&T Inc. đã có một số thành công lớn, bao gồm Joker, It Chapter Two và Shazam. Nhưng hãng phim đóng ở Burbank này cũng phát hành nhiều bom xịt, kể cả bộ phim do Clint Eastwood đạo diễn Richard Jewell, về một nhân viên bảo vệ nghi ngờ oan trong vụ đánh bom Thế vận hội Atlanta năm 1996. Bộ phim bị chỉ trích gay gắt trên mạng vì vai diễn không chính xác và rập khuôn của một nhà báo nữ, đã mở màn với chưa đầy 5 triệu đôla.

Nhiều bom xịt đã chứng minh rằng một số phim chuỗi loạng choạng. Charlie Angels khởi động lại của Sony Pictures chìm nghỉm với 17,7 triệu đôla ở Bắc Mỹ. Đây là một trong nhiều phim phần tiếp theo non nớt, bao gồm Terminator: Dark Fate của Paramount Pictures, Rambo: Last Blood của Lionsgate và Men in Black: International của Sony.

Một nhúm phim nguyên bản thành công đột phá, làm dấy lên hy vọng rằng những ý tưởng mới vẫn có thể làm ăn phát đạt.

Hustlers với Jennifer Lopez được giới phê bình khen ngợi, nói về một nhóm vũ nữ thoát y với mưu đồ kiểu Robin Hood

Những thành công bất ngờ bao gồm Hustlers của STX Entertainment với Jennifer Lopez được giới phê bình khen ngợi, nói về một nhóm vũ nữ thoát y với mưu đồ kiểu Robin Hood. Parasite của Neon, bộ phim ly kỳ của đạo diễn Hàn Quốc Bong Joon Ho, phê phán sắc bén sự phân chia giai cấp, tiếp tục thu hút khán giả nhờ những đánh giá nhiệt tình và quảng bá truyền miệng.

“Người xem phim đang tiếp tục xuất hiện ở hai thể loại,” Greg Foster, cựu CEO của Imax Entertainment nói. “Những bom tấn quy mô ‘khủng’ mà bạn chỉ có thể thưởng thức ở rạp chiếu phim, và những phim kích thích suy nghĩ của các nhà làm phim quan tâm sâu sắc đến trải nghiệm xem rạp.”

Một số bộ phim phá vỡ lý lẽ thông thường. Sony đã đánh bạc bằng cách biến Once Upon a Time... in Hollywood của Quentin Tarantino thành một phim hè lớn. Good Boys của Universal Pictures, một phim hài tục với do bọn trẻ choai đóng, đã có màn trình diễn mạnh mẽ bất chấp những dự đoán cho rằng phim hài loại R đã chết.

Khán giả thích những câu chuyện mới nguyên được kể hấp dẫn. Knives Out là một ví dụ hoàn hảo

“Chúng tôi tiếp tục làm những phim nguyên bản cực hay,” Jim Orr, chủ tịch phân phối nội địa của Universal Pictures nói. “Chúng tôi đưa lên màn ảnh một phổ rộng những con người từ nhiều cảnh đời khác nhau.”

Một phim nguyên bản khác, Knives Out, bí ẩn giết người toàn sao từ đạo diễn Star Wars: The Last Jedi Rian Johnson, đến nay đã thu về 89,6 triệu đôla ấn tượng. Đó là một cú hích cho Lionsgate, công ty đã xoay xoay trục sang phim thương mại kinh phí trung bình khi các hãng phim lớn hơn tập trung vào phim hoành tráng. Phát hành mới nhất của hãng, Bombshell, có Charlize Theron, Nicole Kidman và Margot Robbie trong vai những người phụ nữ của Fox News chiến đấu với Roger Ailes, đã mở màn với số tiền khiêm tốn 5,1 triệu đôla vào cuối tuần vừa rồi.

“Khi bạn nhìn vào 50 bộ phim hay nhất trong năm, có lập luận rằng khán giả thích những câu chuyện mới nguyên được kể hấp dẫn,” Joe Drake, chủ tịch Lionsgate, nói. “Knives Out là một ví dụ hoàn hảo.”

Bombshell có Charlize Theron, Nicole Kidman và Margot Robbie trong vai những người phụ nữ của Fox News chiến đấu với Roger Ailes

Thành công của thị trường phim cỡ vừa là thiết yếu cho các chủ rạp chiếu phim như Brian Schultz, sáng lập và CEO của Studio Movie Grill. Chuỗi rạp của anh bao gồm một địa điểm mới mở gần đây ở Glendale, phục vụ ‘mọt phim’ và thu hút khách quen bằng các suất ăn tối.

“Phim thị trường tầm trung thực sự quan trọng để công việc kinh doanh rạp chiếu sống khỏe mạnh,” Schultz nói, công ty anh vận hành 34 rạp chiếu với khoảng 350 màn hình. “Chúng tôi sẽ làm việc chuyên cần cho các bộ phim cỡ trung có được màn chiếu chúng cần và sự quảng bá chúng cần để thành công.”

Năm tới có thể khó khăn hơn cho nhà rạp. Dàn phim hãng lớn cho năm 2020 có ít điểm hấp dẫn hơn so với năm 2019. Top Gun: Maverick của Paramount, Black Widow của Marvel, và Wonder Woman 1984 của Warner Bros. sẽ đều làm tốt, nhưng không phim nào có thể đạt đến đỉnh cao của Endgame và Skywalker.

Nhiều người dự kiến phòng vé sẽ giảm mạnh hơn nữa ở năm 2020, do thiếu các phim bom tấn rõ ràng, kể cả từ Disney. Ngoài ra, các công ty truyền thông đang bung dịch vụ phát trực tuyến ra thị trường nhiều hơn, bao gồm HBO Max và Peacock, sẽ cạnh tranh thời gian giải trí của người xem.

Mặt khác, Disney sẽ tuột tay thị phần phòng vé đang nắm giữ khi trải qua một năm mà không có một phim Star Wars hay Avengers. Điều đó có thể mang lại nhiều cơ hội cho các hãng phim khác tạo ra cú đấm thôi sơn của riêng họ.